Hồi mới bước chân vào giảng đường đại học, tôi, Mạnh, một chàng trai trẻ từ quê lên, trong túi chỉ vỏn vẹn vài triệu đồng, đủ để trang trải cho tháng đầu tiên ở chốn phồn hoa đô thị. Ký túc xá đông nghịt, tôi không chen chân vào được, đành thuê một căn phòng nhỏ xíu, ẩm thấp, sát đường tàu, nơi mỗi chuyến tàu đêm lại khiến cả căn phòng rung chuyển bần bật. Tháng đầu tiên, tôi còn có thể tằn tiện ăn cơm bụi, những suất cơm rẻ tiền, ít ỏi. Sang tháng thứ hai, tiền cạn dần, tôi bắt đầu sống qua ngày bằng mì tôm và bánh mì ế, cảm giác đói khát và cô đơn cứ thế gặm nhấm tâm hồn.
Một hôm trời đổ mưa tầm tã, từng hạt nước lạnh buốt quất vào mặt, Mạnh đói lả mà ví không còn một đồng nào. Cái dạ dày trống rỗng cồn cào, từng cơn đau nhói lên, khiến đầu óc tôi quay cuồng. Tôi đứng lấp ló trước quán bún riêu nhỏ xíu, bốc hơi nóng hổi của đôi vợ chồng già, hương thơm của bún riêu, của rau sống, của hành phi cứ thế len lỏi vào khứu giác, kích thích những cơn đói cồn cào. Bác trai, với mái tóc bạc phơ và nụ cười hiền hậu, nhìn thấy tôi, đôi mắt bác ánh lên vẻ cảm thông. Bác gọi: "Sinh viên à? Lại đây ăn bát bún cho ấm bụng, mai trả cũng được."
.png)
Tôi vừa xấu hổ vừa biết ơn. Cảm giác ấm áp lạ thường dâng lên trong lòng, xua đi cái lạnh của cơn mưa và cái đói đang hành hạ. Đó là bát bún đầu tiên tôi ăn sau nhiều ngày chỉ sống bằng nước lọc và những mẩu bánh mì khô khan. Bát bún nóng hổi, nghi ngút khói, với nước dùng đậm đà, những miếng riêu cua thơm lừng và rau sống tươi xanh, như tiếp thêm sức sống cho tôi, không chỉ về thể chất mà còn về tinh thần. Tôi ăn ngấu nghiến, cảm giác ngon đến lạ lùng.
Từ đó, mỗi lần không còn tiền, Mạnh lại ghé quán bác. Có hôm anh chỉ đủ tiền mua nửa suất bún, nhưng bác gái vẫn nhẹ nhàng gắp thêm cho anh cục giò, dúi thêm cái bánh rán nóng hổi, ánh mắt bà đầy sự yêu thương và quan tâm như người mẹ. Tôi biết, đó không chỉ là sự giúp đỡ về vật chất, mà còn là sự an ủi về tinh thần, là tình người ấm áp giữa chốn phồn hoa đô thị.
Có lần, khi tôi định từ chối vì không muốn làm phiền bác, bác gái còn bảo: "Học cho giỏi vào, đừng lo chuyện tiền nong. Sau này ra trường làm ông nọ bà kia rồi trả bác cũng chưa muộn." Lúc đó, Mạnh cay khóe mắt, từng giọt nước mắt nóng hổi lăn dài trên má. Tôi tự hứa trong lòng, tự thề với chính bản thân mình rằng sau này, khi thành đạt, tôi nhất định sẽ quay lại báo đáp ân tình này. Đó không chỉ là lời hứa, mà còn là động lực để tôi không ngừng cố gắng.
Đến năm cuối đại học, Mạnh đã có một công việc làm thêm ổn định, đủ để trang trải cuộc sống và không còn phải dựa vào bát bún ân tình của đôi vợ chồng già. Sau khi tốt nghiệp với tấm bằng loại giỏi, tôi lao vào công việc mới, mải mê chạy đua với deadline, với những dự án lớn, và với ước mơ đổi đời. Cuộc sống xoay vần như một guồng quay không ngừng nghỉ.
Đến khi tôi lên chức trưởng phòng, lương tháng đạt 35 triệu đồng, đủ để tôi trả hết nợ nần cho bố mẹ ở quê, xây sửa lại căn nhà cũ kỹ, mua sắm tiện nghi cho gia đình, tôi mới giật mình nhớ đến đôi vợ chồng già bán bún năm nào. Một cảm giác day dứt, cắn rứt lương tâm trỗi dậy. Tôi đã mải mê theo đuổi thành công mà quên đi những ân nhân đã cưu mang mình trong những ngày tháng khó khăn nhất.
Tôi quay lại con ngõ cũ, lòng tôi đầy hy vọng và một chút lo lắng. Nhưng quán bún ngày xưa đã không còn, thay vào đó là một cửa hàng sửa xe máy cũ kỹ. Tim tôi hẫng đi một nhịp. Tôi hỏi thăm người dân xung quanh, và biết được một tin tức khiến tôi đau lòng. Bác đã nghỉ bán hơn một năm vì bác trai bị suy thận nặng, giờ chỉ nằm một chỗ ở căn nhà cũ cách đó vài dãy phố. Bác gái cũng yếu, chỉ quanh quẩn chăm chồng, không có con cái gì cả. Cuộc sống của họ trở nên khó khăn gấp bội.
Nghe những lời đó, lòng tôi quặn thắt. Cảm giác hối hận và day dứt dâng trào. Tôi không chần chừ, vội vàng tìm đến căn nhà cũ mà người dân chỉ dẫn.
Căn nhà nhỏ lụp xụp, nằm sâu trong con hẻm nhỏ, tối om, không khí ẩm thấp và có mùi thuốc bắc thoang thoảng. Khi tôi bước vào, bác gái đang ngồi bên cạnh chiếc giường gỗ cũ kỹ, nơi bác trai nằm co quắp, tay chân teo tóp vì bệnh tật. Bác gái nhìn tôi, đôi mắt bà nheo lại vì tuổi tác, rồi bỗng rưng rưng nước mắt: "Trời ơi, thằng Mạnh... lâu rồi không thấy, thành đạt rồi chứ con?".
Tôi gật đầu, cố gắng kìm nén cảm xúc. Tôi ngồi xuống bên cạnh chiếc giường, nhìn bác trai, nhìn đôi bàn tay gầy guộc của ông, những nếp nhăn hằn sâu trên khuôn mặt khắc khổ. Tôi nghẹn lại, không nói nên lời. Bát bún ân tình năm nào vẫn còn nóng hổi trong ký ức, còn ân nhân thì đang chết dần theo từng cơn đau, từng hơi thở yếu ớt. Tôi cảm thấy mình thật vô dụng, thật bất lực khi chỉ biết đứng nhìn.
Tôi quay về nhà, nói với bố mẹ ý định muốn nhận vợ chồng bác làm cha mẹ nuôi để danh chính ngôn thuận chăm lo lúc tuổi già. Tôi biết, đây là một quyết định lớn, nhưng tôi cảm thấy nếu mang ơn mà không báo đáp được thì sẽ day dứt cả đời. Bố tôi nhíu mày, ánh mắt ông đầy sự lo lắng và không đồng tình: "Con còn có bố mẹ ruột, chưa lo cho xong, lại đèo thêm gánh nặng khác? Đền ơn thì cho người ta ít tiền chữa bệnh là được, sao phải nhận làm bố mẹ nuôi?".
Mẹ tôi cũng lo lắng không kém: "Con ơi, mình còn chưa mua được nhà ở thành phố, chưa có tiền cưới vợ, sao lại ôm thêm trách nhiệm lớn như vậy?". Tôi biết bố mẹ không vô lý, gia cảnh tôi cũng chẳng khá giả gì, bố mẹ ở quê vẫn làm ruộng, nhà cửa chưa xây lại đàng hoàng. Tôi tự hỏi liệu mình có gánh nổi thêm một đôi già yếu nữa không, khi bản thân cũng còn nhiều gánh nặng. Áp lực từ gia đình và nỗi lo về tài chính đè nặng lên vai tôi.
Nhưng tôi không đành lòng buông tay. Họ từng cưu mang tôi khi tôi chẳng có gì, tốt hơn bao nhiêu người thân trong họ hàng đã từng ngoảnh mặt. Đêm ấy, tôi không ngủ được, trằn trọc suy nghĩ. Tôi nhớ từng lần bác dúi cho tôi cái bánh rán, hỏi thăm khi tôi không ghé quán. Tôi nhớ ánh mắt bao dung, những lời động viên của hai bác. Tôi tự hỏi liệu chỉ vài triệu đồng có đủ để đền ơn một tấm lòng rộng lượng như vậy không.
Lòng tôi quặn thắt. Tôi nhận ra, giá trị của lòng biết ơn không thể đo đếm bằng tiền bạc. Và rằng, sự báo đáp không chỉ là việc cho tiền, mà còn là sự quan tâm, chăm sóc, là việc ở bên cạnh họ khi họ cần.
Tôi quyết định không tranh cãi với bố mẹ nữa. Tôi hiểu, tôi cần phải hành động, không phải bằng lời nói. Tôi hiểu chăm sóc không nhất thiết phải làm rầm rộ, phải khoa trương. Tôi tự tìm hiểu bệnh án của bác trai, liên hệ bác sĩ giỏi, chuyển viện cho bác lên tuyến tốt hơn, nơi có trang thiết bị hiện đại và đội ngũ y bác sĩ tận tâm. Tôi thuê một người chăm sóc ban ngày, để bác gái có thể nghỉ ngơi và tập trung chăm sóc chồng.
Buổi tối, sau giờ làm, tôi đều đặn ghé qua thăm hai bác, trò chuyện, pha thuốc, và đôi khi, chỉ đơn giản là ngồi lặng bên cạnh, nắm lấy bàn tay gầy guộc của bác trai. Tiền lương hàng tháng, tôi chia làm hai phần, một nửa gửi về cho bố mẹ ở quê, phần còn lại dành cho đôi vợ chồng già. Làm như vậy, tuy tôi chẳng còn giữ được gì cho bản thân, không biết khi nào mới có tiền mua nhà thành phố, không biết khi nào mới có thể nghĩ đến việc lập gia đình riêng, nhưng tôi vẫn thấy lòng thanh thản và bình yên.
Tôi tin rằng, "có ân không báo đáp thì tiền bạc để làm gì?". Cuộc sống của tôi tuy không dư dả về vật chất, nhưng lại giàu có về tình cảm. Tôi tìm thấy niềm vui trong việc chăm sóc hai ân nhân, tìm thấy ý nghĩa trong việc thực hiện lời hứa năm xưa. Tôi không cần ai biết đến việc làm của mình, không cần sự khen ngợi hay công nhận. Chỉ cần nhìn thấy nụ cười hiền hậu của bác gái, nhìn thấy bác trai bớt đau đớn hơn, là đủ.
Bác trai, dù bệnh tình khó thuyên giảm, nhưng tinh thần bác đã tốt hơn rất nhiều. Bác gái cũng khỏe mạnh hơn, không còn vẻ tiều tụy như trước. Họ gọi tôi là "con trai", ánh mắt họ đầy sự yêu thương và biết ơn. Tôi biết, tôi đã làm đúng.
Một buổi chiều, khi tôi đang ở bệnh viện với bác trai, một chàng thanh niên trẻ bước vào. Anh ấy nhìn tôi với ánh mắt dò xét, rồi nhìn bác trai. "Chào ông, cháu là Minh, con trai ông đây ạ." Tôi và hai bác đều ngỡ ngàng. Bác gái bật khóc nức nở. Hóa ra, Minh là con trai của hai bác, nhưng anh đã thất lạc từ nhỏ trong một trận lũ quét. Anh đã được một gia đình khác cưu mang, và giờ đây, anh đã tìm về cội nguồn.
Cuộc hội ngộ đầy nước mắt. Tôi cảm thấy hạnh phúc vô cùng cho hai bác. Giờ đây, họ đã có con trai ruột bên cạnh để chăm sóc. Tôi nghĩ, có lẽ mình không cần phải lo lắng cho họ nữa.
Sau khi Minh xuất hiện, tôi vẫn tiếp tục đến thăm hai bác, nhưng ít hơn trước. Tôi muốn để họ có thời gian riêng bên con trai ruột. Một hôm, khi tôi đang ở nhà, bố mẹ tôi bất ngờ lên thành phố. Tôi ngạc nhiên vô cùng. "Con ơi, bố mẹ biết chuyện rồi. Minh đã kể cho bố mẹ nghe tất cả." Bố tôi nói, ánh mắt ông đầy sự hối lỗi và tự hào.
Hóa ra, Minh đã đến thăm bố mẹ tôi, kể cho họ nghe về những gì tôi đã làm cho hai bác. Bố mẹ tôi đã hiểu ra tấm lòng của tôi, hiểu rằng tôi không phải là người ích kỷ. "Con trai bố mẹ đã trưởng thành rồi," mẹ tôi nói, đôi mắt bà rưng rưng. "Bố mẹ tự hào về con." Tôi ôm chặt lấy bố mẹ, lòng tôi tràn ngập sự ấm áp.
Với sự chăm sóc của Minh và tôi, bệnh tình của bác trai đã dần ổn định. Minh là một người tài giỏi, anh ấy đã thành lập một công ty khởi nghiệp và đang phát triển rất tốt. Một ngày nọ, Minh đến gặp tôi, đề nghị hợp tác kinh doanh. "Anh Mạnh à, em biết anh có tài năng và kinh nghiệm. Em muốn mời anh về làm giám đốc điều hành cho công ty của em. Chúng ta hãy cùng nhau phát triển công ty, và cùng nhau chăm sóc bố mẹ."
Tôi bất ngờ và hạnh phúc vô cùng. Tôi đã từ chối nhiều lời mời làm việc với mức lương hấp dẫn hơn, chỉ vì muốn dành thời gian chăm sóc hai bác. Giờ đây, một cơ hội lớn đã đến, vừa giúp tôi phát triển sự nghiệp, vừa giúp tôi tiếp tục báo đáp ân tình.
Cuộc sống của tôi giờ đây thực sự trọn vẹn. Tôi có một công việc mơ ước, có những người thân yêu luôn ở bên cạnh: bố mẹ ruột, hai bác và Minh. Tôi vẫn thường xuyên ghé thăm hai bác, cùng Minh chăm sóc họ. Bác trai đã có thể ngồi dậy, trò chuyện. Bác gái thì vui vẻ, khỏe mạnh.
Tôi không chỉ báo đáp được ân tình năm xưa, mà còn có thêm một gia đình lớn, tràn ngập tình yêu thương. Tôi biết, những bát bún ân tình năm xưa không chỉ nuôi sống cơ thể tôi, mà còn nuôi dưỡng tâm hồn tôi, dạy tôi về lòng biết ơn và giá trị của tình người. Tôi tin rằng, lòng tốt sẽ luôn được đền đáp, dù bằng cách này hay cách khác. Và rằng, cuộc đời này, đôi khi, những điều quý giá nhất không phải là tiền bạc hay danh vọng, mà là tình người, là những tấm lòng nhân ái.