Hồi mới chân ướt chân ráo bước vào cánh cổng đại học, Mạnh chỉ có vẻn vẹn vài triệu đồng trong túi, đó là toàn bộ gia tài anh có để trang trải cho tháng đầu tiên ở thành phố xa lạ. Ký túc xá hết chỗ, anh đành phải thuê một căn phòng trọ nhỏ xíu, ẩm thấp, nằm sát ngay đường tàu ồn ào. Tháng đầu tiên, Mạnh cố gắng ăn uống tằn tiện bằng những suất cơm bụi rẻ tiền. Sang đến tháng thứ hai, khi số tiền ít ỏi đã cạn dần, anh bắt đầu phải sống lay lắt qua ngày bằng mì tôm và những chiếc bánh mì ế đã cứng.
Một hôm trời đổ mưa tầm tã, từng hạt mưa lạnh buốt quất vào cửa sổ căn phòng trọ. Mạnh đói lả, bụng réo lên từng hồi mà ví không còn một đồng nào. Anh đứng lấp ló trước quán bún riêu của một đôi vợ chồng già, hương thơm của nước bún riêu nóng hổi bay ra, quyện vào không khí lạnh lẽo khiến bụng anh cồn cào hơn. Bác trai, người đàn ông với mái tóc bạc phơ và nụ cười hiền hậu, nhìn thấy Mạnh, rồi gọi: "Sinh viên à? Lại đây ăn bát bún cho ấm bụng, mai trả cũng được."
.png)
Mạnh vừa xấu hổ vừa biết ơn. Anh ngượng nghịu bước vào, ngồi xuống chiếc ghế gỗ đã sờn cũ. Đó là bát bún đầu tiên anh ăn sau nhiều ngày chỉ sống bằng nước lọc và những món ăn rẻ tiền nhất. Bát bún nóng hổi, nghi ngút khói, với đủ riêu cua, đậu phụ, hành lá, mang theo vị ngọt ngào của tình người, đã sưởi ấm dạ dày và cả trái tim đang lạnh lẽo của anh.
Từ đó, mỗi lần không còn tiền, Mạnh lại ghé quán bác. Có hôm anh chỉ đủ tiền mua nửa suất bún, bác gái vẫn nhẹ nhàng gắp thêm cho anh cục giò to, dúi thêm cái bánh rán nóng hổi vào tay anh mà không nói một lời. Có lần bác còn bảo, giọng đầy sự quan tâm, như một người cha: "Học cho giỏi vào, đừng lo chuyện tiền nong, cứ lo học thôi. Sau này ra trường làm ông nọ bà kia rồi trả bác cũng chưa muộn." Lúc đó, Mạnh cay khóe mắt, sống mũi anh cay xè, một lời hứa, một lời thề báo đáp ân tình đã in sâu vào tâm trí anh.
Đến năm cuối đại học, Mạnh may mắn tìm được một công việc làm thêm ổn định, giúp anh trang trải được chi phí sinh hoạt và không còn phải lo lắng về những bát bún nợ. Sau khi tốt nghiệp, anh lao vào công việc mới với tất cả nhiệt huyết và sức trẻ, mải mê chạy đua với deadline, chạy đua với ước mơ đổi đời. Anh làm việc quần quật, không ngừng học hỏi, không ngừng phấn đấu.
Thời gian trôi đi, những năm tháng tuổi trẻ của Mạnh trôi qua trong bộn bề công việc. Đến khi lên chức trưởng phòng, với mức lương tháng 35 triệu đồng – một con số đáng mơ ước vào thời điểm đó – và đã trả hết nợ nần cho bố mẹ ở quê, Mạnh mới chợt nhớ đến đôi vợ chồng già bán bún năm nào. Một nỗi day dứt, một sự thôi thúc mạnh mẽ khiến anh không thể ngồi yên. Anh nhận ra mình đã quá mải mê với cuộc sống riêng mà quên đi ân nhân của mình.
Anh quay lại con ngõ cũ, nơi quán bún thân thương từng tọa lạc. Nhưng quán bún đã không còn, thay vào đó là một cửa hàng sửa xe ồn ào. Lòng Mạnh trĩu nặng, một cảm giác hụt hẫng xâm chiếm. Anh hỏi thăm người dân xung quanh, và tin tức nhận được khiến trái tim anh như thắt lại: bác đã nghỉ bán hơn một năm vì bác trai bị suy thận nặng, giờ chỉ nằm một chỗ ở căn nhà cũ cách đó vài dãy phố. Bác gái cũng yếu, chỉ quanh quẩn chăm chồng, không có con cái gì cả.
Mạnh đến tìm. Căn nhà nhỏ lụp xụp, ẩm thấp, tối om, không có một chút ánh sáng nào lọt vào. Khi anh bước vào, bác gái nhận ra anh, đôi mắt già nua rưng rưng nước mắt, giọng nói nghẹn ngào: "Trời ơi, thằng Mạnh đây rồi... lâu rồi không thấy, thành đạt rồi chứ con?". Mạnh gật đầu, cố nén những giọt nước mắt chực trào, ngồi xuống nhìn bác trai nằm co quắp trên chiếc giường gỗ cũ kỹ, tay chân teo tóp, hơi thở yếu ớt.
Anh nghẹn lại, một cảm giác tội lỗi và xót xa dâng trào. Bát bún ân tình năm nào vẫn còn nóng hổi trong ký ức anh, còn ân nhân thì đang chết dần theo từng cơn đau, từng ngày tháng. Lời hứa năm xưa vang vọng trong đầu anh, Mạnh cảm thấy như mình đã phụ lòng tin của họ.
Mạnh quay về nhà, lòng anh nặng trĩu. Anh nói với bố mẹ ý định muốn nhận vợ chồng bác làm cha mẹ nuôi để danh chính ngôn thuận chăm lo lúc tuổi già, vì anh thấy mang ơn mà không báo đáp được thì day dứt cả đời, không thể thanh thản được. Bố Mạnh nhíu mày, giọng ông đầy vẻ lo lắng và một chút bất ngờ: "Con còn có bố mẹ ruột đây, chưa lo cho xong, lại đèo thêm gánh nặng khác? Đền ơn thì cho người ta ít tiền chữa bệnh là được, sao phải nhận làm bố mẹ nuôi cho rắc rối?"
Mạnh biết bố không vô lý, gia cảnh anh cũng chẳng khá giả gì, bố mẹ ở quê vẫn làm ruộng, căn nhà cũ vẫn chưa xây lại đàng hoàng. Anh tự hỏi liệu mình có gánh nổi thêm một đôi già yếu nữa không, liệu anh có đang quá vội vàng và cảm tính không. Một cuộc đấu tranh nội tâm diễn ra dữ dội trong Mạnh. Lý trí mách bảo anh nên cân nhắc, nhưng trái tim anh lại không ngừng thúc giục.
Nhưng Mạnh không đành lòng buông tay. Họ từng cưu mang anh khi anh chẳng có gì, tốt hơn bao nhiêu người thân trong họ hàng đã từng ngoảnh mặt làm ngơ. Đêm ấy, anh không ngủ được, trằn trọc suy nghĩ. Anh nhớ từng lần bác dúi cho anh cái bánh, nhớ từng lời hỏi thăm đầy quan tâm khi anh không qua quán mấy ngày. Anh tự hỏi liệu chỉ vài triệu bạc có đủ để đền ơn một ân tình lớn lao đến vậy không.
Mạnh quyết định không tranh cãi với bố mẹ nữa. Anh hiểu rằng sự chăm sóc không nhất thiết phải làm rầm rộ, không nhất thiết phải thông qua một danh phận cụ thể. Điều quan trọng nhất là tấm lòng và hành động thực tế. Anh âm thầm tìm hiểu bệnh án của bác trai, liên hệ với các bác sĩ giỏi, chuyển viện cho bác lên tuyến tốt hơn, nơi có điều kiện chữa trị tốt nhất.
Anh thuê người chăm sóc bác trai ban ngày, còn tối đến, sau giờ làm, anh lại ghé qua thăm nom, bầu bạn với hai bác. Tiền lương hàng tháng anh chia làm hai phần: một nửa gửi về cho bố mẹ ở quê, phần còn lại anh dành hết để lo thuốc men, ăn uống, chi phí sinh hoạt cho đôi vợ chồng già. Làm như vậy, tuy anh chẳng còn giữ được gì cho bản thân, không biết khi nào mới có tiền mua nhà thành phố, không biết khi nào mới có thể lập gia đình riêng, nhưng anh vẫn thấy lòng thanh thản và bình yên đến lạ.
"Có ân không báo đáp thì tiền bạc để làm gì?" Anh tự nhủ. Đó là câu hỏi mà anh đã tự hỏi mình suốt bao năm, và giờ đây, anh đã có câu trả lời. Anh không cần sự công nhận từ ai, chỉ cần lòng mình thanh thản, chỉ cần các ân nhân của anh được an dưỡng tuổi già. Bát bún năm xưa đã không chỉ nuôi sống thể xác anh, mà còn nuôi dưỡng tâm hồn anh, dạy anh về lòng biết ơn và tình người. Và giờ đây, anh đang báo đáp ân tình ấy một cách trọn vẹn nhất, âm thầm nhất, nhưng cũng ý nghĩa nhất.