Tôi và Hiếu đã kết hôn được sáu năm. Cuộc sống ở thành phố của chúng tôi không dư dả gì, nhưng cũng đủ để chúng tôi tự tin hằng tháng gửi về quê năm triệu đồng. Khoản tiền ấy, chúng tôi gửi cho em trai Hiếu là Hưng, để Hưng và vợ (em dâu tôi) có thể phụ tiền ăn uống, thuốc men cho bố mẹ chồng. Chúng tôi tin rằng, dù không thể trực tiếp ở bên chăm sóc ông bà mỗi ngày, nhưng sự hỗ trợ về mặt tài chính sẽ giúp bố mẹ có một cuộc sống thoải mái hơn, bớt đi gánh nặng cơm áo gạo tiền. Mỗi khi về quê, nhìn thấy bố mẹ khỏe mạnh, tinh thần minh mẫn, chúng tôi đều mừng thầm trong lòng, cảm thấy những nỗ lực của mình là xứng đáng.
Hưng và vợ, Loan, sống cùng ông bà. Cuộc sống ở quê gắn liền với việc làm nông nghiệp, trồng trọt, chăn nuôi, và cả những công việc lặt vặt ai thuê gì làm nấy. Tuy không giàu có, nhưng Loan luôn là một người vợ hiền lành, đảm đang, và rất mực hiếu thảo với bố mẹ chồng. Tôi biết Loan rất thương ông bà, luôn cố gắng chăm sóc bố mẹ chồng từng li từng tí. Tôi vẫn thường nói với Hiếu rằng chúng tôi may mắn có được một người em dâu như Loan, một người đã thay chúng tôi chăm sóc bố mẹ ở quê.
Cuối tuần trước, chúng tôi có việc dưới xã nên quyết định về quê đột xuất, không báo trước cho ai. Ý định của chúng tôi là giải quyết công việc xong sẽ đi luôn trong chiều. Khi vừa bước vào nhà, chúng tôi thấy Loan đang lúi húi dọn mâm cơm lên cho bố mẹ chồng. Khung cảnh quen thuộc của căn bếp quê, với mùi khói bếp và hương đồng gió nội, bỗng trở nên ngột ngạt lạ thường khi chúng tôi nhìn thấy mâm cơm đơn giản trên bàn.
Trên mâm chỉ có một quả trứng luộc được cắt đôi, đặt trong bát nước mắm pha loãng, một đĩa rau muống luộc xanh mướt và một bát canh nhạt, loãng toẹt, không có lấy một miếng thịt hay chút dầu mỡ nào. Tôi còn chưa kịp thắc mắc, chưa kịp hiểu chuyện gì đang xảy ra, thì Hiếu đã cau mày, gương mặt anh đỏ bừng, gằn từng chữ, giọng nói đầy vẻ tức giận: "Đây là cơm cho bố mẹ tôi ăn hả?".
Loan khựng lại, đôi tay em đang bưng bát canh khẽ run lên. Em ngẩng đầu lên nhìn chúng tôi, ánh mắt đầy vẻ ngạc nhiên và bối rối. "Em nấu theo lời mẹ dặn... Anh chị mới về à, sao không báo trước để em chuẩn bị thêm món khác?". Loan luống cuống thanh minh, nhưng lời nói của em bị ngắt quãng bởi sự nóng giận của Hiếu. Anh không kiềm chế được cảm xúc, tức giận quát lớn: "Báo trước thì làm sao biết được cái cảnh này. Mỗi tháng tôi gửi tiền về để bố mẹ tôi phải ăn thế này à?".
Chưa dứt lời, Hiếu đã vung tay hất tung mâm cơm. Tiếng bát đĩa vỡ loảng xoảng, tiếng canh đổ tung tóe, nước bắn cả vào tường. Quả trứng luộc lăn lóc trên nền gạch. Khung cảnh hỗn độn trước mắt khiến tôi sững sờ. Loan đứng im, đôi mắt em mở to, ánh mắt ấy không chỉ có sự ngạc nhiên, mà còn có cả sự tủi thân và nỗi đau đớn tột cùng. Tôi nhìn gương mặt tái nhợt của em dâu, nhìn những mảnh vỡ trên sàn nhà, lòng tôi quặn thắt.
Mẹ chồng tôi, nghe tiếng ồn ào và tiếng bát đĩa vỡ, vội vàng từ trong buồng đi ra. Gương mặt bà đầy vẻ lo lắng, bà hỏi chuyện gì đã xảy ra. Hiếu vẫn còn nóng nảy, chưa nguôi giận. Anh lớn tiếng kể lể, nói rằng không thể chấp nhận được việc em dâu nấu cơm như vậy, và nghi ngờ Loan đã cắt xén số tiền mà chúng tôi gửi về. "Con nhìn xem mẹ ơi! Tiền con gửi về hàng tháng không phải để mẹ phải ăn uống kham khổ như thế này!" - Hiếu nói, giọng đầy oán trách.
Mẹ chồng tôi nghe vậy liền tái mặt. Bà nhìn Hiếu, ánh mắt bà không phải là sự cảm thông, mà là sự thất vọng và cả một chút tức giận. Bà quát lớn, giọng nói vang vọng khắp căn nhà: "Con im ngay. Con nói thế mà nghe được à? Bữa nào mẹ cũng ăn như vậy đấy vì mẹ muốn thế! Con biết bố mẹ bị bệnh gì không? Mẹ bị tiểu đường, bố con thì mỡ máu cao. Bác sĩ dặn không được ăn dầu mỡ, thịt thà nhiều, phải ăn thanh đạm. Con Loan nó chỉ nấu đúng theo lời mẹ dặn thôi. Con là con trai đẻ mà còn không hiểu bố mẹ bằng em dâu con đâu!".
Lời nói của mẹ chồng như một gáo nước lạnh tạt thẳng vào mặt Hiếu. Anh ngẩn người ra, gương mặt anh từ đỏ bừng chuyển sang tái nhợt, rồi lại đỏ tía vì xấu hổ. Ánh mắt anh nhìn mẹ, nhìn Loan, và nhìn mâm cơm đổ nát trên sàn nhà. Một tiếng thở dài thườn thượt thoát ra từ lồng ngực anh, nặng trĩu nỗi ân hận. Không nói thêm một lời nào, Hiếu lẳng lặng bỏ ra sân, lấy cớ đi xem đất, nhưng tôi biết, anh đang cố gắng trốn tránh ánh mắt của mọi người, trốn tránh sự xấu hổ và cảm giác tội lỗi đang gặm nhấm tâm hồn anh.
Tôi vội vàng theo Loan vào bếp, giúp em dọn dẹp những mảnh vỡ và chuẩn bị lại mâm cơm khác cho bố mẹ. Trong lúc dọn dẹp, tôi nhìn thấy những giọt nước mắt lăn dài trên má Loan. Em không nói gì, chỉ cúi gằm mặt. Tôi cảm thấy áy náy vô cùng. Tôi biết, dù có nói gì đi nữa, Loan vẫn cảm thấy tổn thương, bởi sự vô cớ và nóng nảy của Hiếu đã chạm vào lòng tự trọng của em. Tôi khẽ nắm lấy tay Loan, thì thầm: "Em thông cảm cho anh Hiếu nhé. Anh ấy nóng tính nhưng cũng thương bố mẹ thôi. Chị xin lỗi thay anh ấy." Loan chỉ khẽ gật đầu, nhưng ánh mắt em vẫn còn buồn bã.
Cả buổi chiều hôm đó, Hiếu tránh mặt Loan. Anh loanh quanh ngoài sân, không vào nhà, không nói chuyện với ai. Tôi biết anh đang xấu hổ, đang dằn vặt về hành động của mình, nhưng cái sĩ diện của một người đàn ông, một người anh cả, không cho phép anh mở miệng nói lời xin lỗi. Tôi nhìn Hiếu, nhìn Loan, lòng tôi nặng trĩu. Tôi nhận ra rằng, chồng tôi tuy nóng tính và thương cha mẹ thật lòng, nhưng cái kiểu thương đầy bốc đồng, áp đặt và thiếu suy nghĩ đó sẽ khiến những người xung quanh không thoải mái, thậm chí là tổn thương sâu sắc.
Trên đường về thành phố, Hiếu im lặng suốt. Anh lái xe mà ánh mắt cứ nhìn xa xăm, khuôn mặt anh vẫn còn hằn rõ vẻ nặng trĩu. Tôi biết anh đang hối hận, đang dằn vặt, nhưng anh vẫn không nói ra lời. Tôi lo lắng vô cùng. Nếu Hiếu không nói lời xin lỗi hoặc không có hành động nào để thể hiện sự biết lỗi của mình, thì từ nay về sau, mỗi khi về quê, chúng tôi sẽ khó mà đối mặt được với Loan, khó mà giữ được sự hòa thuận trong gia đình.
Tôi không biết phải khuyên chồng mình thế nào để giải quyết tình huống khó xử này. Tôi biết, Hiếu là một người đàn ông tốt, anh ấy yêu thương gia đình, nhưng đôi khi sự nóng nảy và cái tôi quá lớn đã khiến anh ấy hành động một cách thiếu suy nghĩ. Tôi chỉ hy vọng rằng, qua bài học này, Hiếu sẽ học được cách kiềm chế cảm xúc, học cách lắng nghe và thấu hiểu người khác, đặc biệt là những người thân yêu của mình.
Vài ngày sau, khi nỗi tức giận đã nguôi ngoai, và sự hối hận đã gặm nhấm tâm trí Hiếu đủ sâu, anh đã chủ động gọi điện về cho Loan. Giọng anh run run, xen lẫn sự ngượng ngùng và chân thành, anh nói lời xin lỗi. Anh giải thích rằng mình đã hiểu lầm, đã nóng vội và thiếu suy nghĩ. Loan lắng nghe một cách bình thản, và cô ấy nói rằng cô ấy đã không giận anh, chỉ hơi buồn một chút thôi. Sự rộng lượng của Loan khiến Hiếu càng thêm hối hận và cảm kích.
Sau đó, Hiếu cũng chủ động gọi điện về hỏi thăm sức khỏe bố mẹ. Anh lắng nghe những lời dặn dò của mẹ về chế độ ăn uống, về bệnh tình của bố. Anh không còn chen ngang, không còn áp đặt suy nghĩ của mình. Anh hứa sẽ ghi nhớ những lời mẹ dặn và sẽ cố gắng về thăm nhà thường xuyên hơn. Mối quan hệ giữa Hiếu và Loan cũng dần được hàn gắn. Không còn những khoảng cách, không còn những ánh mắt nghi kỵ. Thay vào đó là sự thấu hiểu và sẻ chia.
Bài học từ mâm cơm đạm bạc ngày hôm ấy đã trở thành một cột mốc quan trọng trong cuộc đời Hiếu. Anh đã học được rằng, tình yêu thương không phải lúc nào cũng được thể hiện bằng tiền bạc hay sự áp đặt, mà đôi khi, nó nằm ở sự lắng nghe, sự thấu hiểu và sự tôn trọng đối với những người xung quanh. Cuộc sống gia đình tôi giờ đây trở nên ấm áp và hòa thuận hơn. Chúng tôi không chỉ có một người chồng, người anh trai biết quan tâm, mà còn có một người em dâu biết bao dung, thấu hiểu. Mâm cơm đạm bạc ngày hôm ấy đã không chỉ mang đến một nỗi oan cho Loan, mà còn mang đến một bài học đắt giá về sự hiểu lầm trong tình thương gia đình, và về giá trị của sự chân thành, lòng bao dung.