Tôi vẫn nhớ như in cái ngày tháng ấy, khi trái tim tôi như bị xé toạc thành từng mảnh bởi quyết định "điên rồ" của con trai mình. Tôi là một người phụ nữ Hà Nội gốc, cả đời tôi đã quen với những giá trị truyền thống, với sự "môn đăng hộ đối", với những tiêu chuẩn mà tôi tin là kim chỉ nam cho một cuộc sống viên mãn. Con trai tôi, Hoàng, là niềm tự hào lớn nhất của tôi. Nó đẹp trai, tài giỏi, là giám đốc trẻ tuổi của một công ty lớn, lại có bằng thạc sĩ từ nước ngoài. Trong mắt tôi, Hoàng xứng đáng với một người con gái hoàn hảo, một tiểu thư Hà Thành danh giá, với gia thế tương xứng để cùng nó xây dựng một tương lai xán lạn.
Thế mà, Hoàng lại nhất quyết đòi cưới một cô gái "chăn bò" ở Điện Biên. Nghe đến hai từ "chăn bò", máu trong người tôi như sôi lên. Tôi không thể tin nổi vào tai mình. Điện Biên? Chăn bò? Con trai tôi, một giám đốc tài năng, lại đi yêu một cô gái như thế? Trong đầu tôi hiện lên hình ảnh một cô gái lam lũ, tóc tai bù xù, đôi tay chai sạn vì công việc đồng áng. Tôi tự hỏi, nó có học hành tử tế không? Nó có biết lễ nghĩa không? Nó có xứng đáng với con trai tôi không? Hàng loạt câu hỏi cứ xoáy sâu vào tâm trí tôi, mang theo sự tức giận và thất vọng tột độ.
.png)
Tôi đã phản đối kịch liệt, bằng mọi cách có thể. Tôi khóc lóc, dọa dẫm, thậm chí còn tìm cách sắp xếp cho Hoàng gặp gỡ những tiểu thư Hà Thành mà tôi ưng ý. Nhưng Hoàng vẫn kiên quyết. Nó nói với tôi rằng, tôi chỉ nhìn bề ngoài, còn nó nhìn thấy tương lai ở cô gái ấy. "Mẹ ơi, cô ấy là người phụ nữ của đời con. Cô ấy không chỉ xinh đẹp mà còn tài giỏi, nghị lực. Cô ấy là người duy nhất khiến con cảm thấy mình là chính mình." Lời nói của Hoàng càng khiến tôi tức giận hơn. Tôi cảm thấy bị thách thức, bị coi thường. Nó dám cãi lại tôi, dám đi ngược lại những gì tôi đã kỳ vọng?
Trong cơn tức giận tột độ, tôi đã đưa ra một quyết định mà sau này tôi sẽ phải hối hận vô cùng. Tôi tuyên bố sẽ chỉ mang đúng 1 triệu đồng tiền lễ đen đi dạm ngõ. Một triệu đồng! Trong khi nhà người ta cưới xin, tiền lễ đen phải hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng. Tôi làm vậy không phải vì tôi thiếu tiền, mà là để "thử thách" nhà gái, để "dằn mặt" họ. Tôi muốn xem nhà gái có dám "khinh" tôi không, có dám chê trách tôi không. Tôi muốn cho họ "sáng mắt" vì dám "đào tạo con dâu tương lai" kiểu "bùn đất trâu bò". Trong thâm tâm, tôi tin rằng, với số tiền ít ỏi đó, nhà gái sẽ phải từ chối, và con trai tôi sẽ tỉnh ngộ.
Ngày dạm ngõ, tôi lên đường từ Hà Nội đi Điện Biên với tâm trạng đầy mỉa mai và khinh thường. Trong đầu tôi đã vẽ ra sẵn một viễn cảnh tồi tệ: một căn nhà tranh tre dột nát, gà bới trước sân, và một người mẹ vợ tương lai "răng đen móm mém", với giọng nói nhà quê lảnh lót. Tôi tự nhủ, mình đã quá chiều con, đã quá nuông chiều nó. Bây giờ, tôi sẽ cho nó thấy, sự lựa chọn của nó sai lầm đến mức nào.
Chuyến đi dài dằng dặc, xe ô tô cứ chạy mãi, càng đi sâu vào Điện Biên, cảnh vật càng trở nên hoang sơ. Tôi nhìn ra ngoài cửa sổ, những cánh đồng lúa bạt ngàn, những nương ngô xanh mướt, và những ngôi nhà sàn đơn sơ. Tôi thầm nghĩ, đúng là vùng quê nghèo, làm sao có thể sánh bằng Hà Nội phồn hoa đô thị. Nụ cười mỉa mai vẫn hiện hữu trên môi tôi.
Rồi xe dừng lại. Hoàng reo lên: “Đến rồi mẹ ơi!” Tôi bước xuống xe, chuẩn bị tinh thần đối mặt với một khung cảnh tồi tàn như tôi đã tưởng tượng. Nhưng rồi, khi bước đến cổng, tôi “CHẾT LẶNG”. Cảnh tượng trước mắt tôi hoàn toàn nằm ngoài sức tưởng tượng, vượt xa mọi định kiến và hình dung của tôi.
Đó không phải là một căn nhà lá xiêu vẹo, cũng không phải một sân vườn đầy gà bới. Trước mắt tôi là một trang trại rộng hàng chục hecta, trải dài tít tắp đến tận chân núi. Xa xa, tôi nhìn thấy những chiếc xe bán tải đang chở cỏ, tiếng máy móc rì rì vang vọng trong không khí. Cánh cổng trang trại là một cánh cổng điện tự động hiện đại, hai bên đường lát đá sạch sẽ, trồng đầy những luống hoa đua nhau khoe sắc.
Giữa trang trại rộng lớn ấy, sừng sững một nhà điều hành hai tầng lợp ngói đỏ tươi, hiện đại không khác gì một villa nghỉ dưỡng. Kiến trúc tinh tế, sân vườn được chăm sóc tỉ mỉ, với những tiểu cảnh nước và cây xanh tạo nên một không gian vô cùng thoáng đãng, sang trọng. Tôi dụi mắt mấy lần, không tin vào những gì mình đang nhìn thấy. Đây có phải là nơi mà cô gái “chăn bò” ở?
Hoảng hốt, tôi quay sang hỏi Hoàng, giọng lắp bắp: “Hoàng… đây… đây là đâu? Sao con lại đưa mẹ đến đây?” Hoàng mỉm cười, ánh mắt đầy vẻ tự hào: “Đây là trang trại của gia đình Ly đấy mẹ. Đây là trang trại nuôi bò xuất khẩu sữa lớn nhất vùng Tây Bắc, do chính Ly và gia đình cô ấy xây dựng từ hai bàn tay trắng.” Câu nói của Hoàng như một tiếng sét đánh ngang tai tôi. Trang trại nuôi bò xuất khẩu sữa lớn nhất Tây Bắc? Do chính cô gái đó xây dựng? Tôi cảm thấy mọi định kiến trong đầu tôi như bị sụp đổ.
Tôi bước vào phòng khách, lòng vẫn còn bàng hoàng. Một người phụ nữ trung niên bước ra đón chúng tôi. Tôi đã hình dung ra một người mẹ vợ tương lai "móm mém", "răng đen", nhưng người phụ nữ trước mặt tôi lại hoàn toàn khác. Bà mặc một bộ áo dài truyền thống, tóc búi cao gọn gàng, khuôn mặt phúc hậu và nụ cười hiền từ. Giọng nói của bà thanh lịch, chuẩn giọng Hà Nội xưa. Bà không hề “móm mém” chút nào, thậm chí còn toát lên vẻ tri thức và sang trọng.
Bà giới thiệu mình là mẹ của Ly, và bà từng là một giảng viên đại học về hưu. Bà nói tiếng Pháp trôi chảy, và cách bà pha trà mời khách cũng vô cùng tinh tế, đúng kiểu người Hà Nội xưa mà tôi vẫn thường tự hào. Tôi cảm thấy mình như bị dội một gáo nước lạnh. Tất cả những gì tôi đã tưởng tượng, đã định kiến về gia đình này, đều sụp đổ hoàn toàn. Tôi cảm thấy một sự xấu hổ dâng trào.
Khi đến nghi thức đặt tiền lễ đen, tôi run rẩy cầm phong bì 1 triệu đồng. Tôi định đặt nó xuống bàn, nhưng bố của Ly, một người đàn ông hiền lành, phúc hậu, đã nhẹ nhàng đẩy tay tôi lại. Ông mỉm cười ấm áp và nói: "Bác giữ lấy đi. Nhà tôi không cần tiền. Chúng tôi chỉ cần gia đình thật lòng và tôn trọng con bé."
Câu nói của ông như một lời cảnh tỉnh vang vọng trong tâm trí tôi. Tôi nhìn xung quanh, cả họ nhà gái đang ngồi im phăng phắc, ánh mắt họ nhìn tôi không hề có sự khinh miệt hay giận dữ, mà chỉ có sự điềm tĩnh và thấu hiểu. Tôi cảm thấy mình như bị lột trần, bị phơi bày tất cả những sự hẹp hòi, những định kiến sai lầm của mình.
Chính khoảnh khắc đó đã khiến tôi bừng tỉnh. Tôi nhận ra mình không phải đang "ban phát vinh dự" cho họ. Tôi không phải là người đang có quyền "thử thách" hay "dằn mặt" ai cả. Ngược lại, tôi đang cầu hôn một người con gái giỏi hơn con trai tôi gấp bội, một người có tài năng, có nghị lực, có gia thế mà tôi chưa bao giờ mơ tới. Tôi cảm thấy một sự hổ thẹn tột cùng. Tôi đã đánh giá sai con người, đánh giá sai hoàn cảnh, và suýt nữa đã đánh mất hạnh phúc của con trai mình vì những định kiến mù quáng.
Sau buổi dạm ngõ, tôi không thể ngủ được. Tôi cứ trằn trọc suy nghĩ về những gì đã xảy ra. Tôi nhớ lại những lời nói của Hoàng, nhớ lại ánh mắt kiên định của nó khi nói về Ly. Tôi nhận ra rằng, con trai tôi đã đúng. Nó nhìn thấy những giá trị mà tôi đã bỏ qua, nó nhìn thấy một tương lai mà tôi không thể hình dung. Tôi cảm thấy một sự hối hận sâu sắc.
Sáng hôm sau, tôi quyết định xin phép được gặp riêng Ly. Tim tôi đập thình thịch khi tôi đến trang trại. Ly ra đón tôi, cô bé vẫn hiền lành và lễ phép như mọi khi. Tôi nhìn cô bé, ánh mắt tôi giờ đây đã không còn sự khinh thường, mà thay vào đó là sự ngưỡng mộ và tôn trọng. Tôi đưa cho Ly một phong bì khác, với số tiền sính lễ đúng nghĩa, gấp nhiều lần số tiền 1 triệu đồng mà tôi đã mang đi hôm trước.
Giọng tôi run run, đầy sự chân thành: “Ly à, bác xin lỗi. Bác đã quá sai lầm. Bác đã coi thường cháu, coi thường cả gia đình cháu. Bác đã đánh giá cháu qua vẻ bề ngoài, qua những định kiến cũ kỹ. Bác xin lỗi vì đã làm tổn thương cháu.” Ly nhìn tôi, ánh mắt cô bé hiền từ, không một chút oán trách. Cô bé chỉ mỉm cười và nói: “Dạ, không sao đâu ạ. Cháu hiểu mà.”
Lời xin lỗi của tôi không chỉ dành cho Ly, mà còn dành cho cả một thế hệ những người biết vươn lên từ đôi tay đầy bùn đất, từ những hoàn cảnh khó khăn. Tôi nhận ra rằng, giá trị của một con người không nằm ở nơi họ sinh ra, không nằm ở gia cảnh của họ, mà nằm ở chính nghị lực, tài năng và phẩm chất của họ. Ly là một minh chứng sống động cho điều đó.
Cuối cùng, cuộc hôn nhân của Hoàng và Ly đã diễn ra trong không khí ấm cúng và hạnh phúc. Tôi không còn phản đối, mà ngược lại, tôi là người ủng hộ nhiệt thành nhất. Tôi tự tay chuẩn bị mọi thứ, từ việc chọn váy cưới cho Ly đến việc trang trí nhà cửa. Tôi muốn bù đắp cho những lỗi lầm của mình, muốn thể hiện sự chấp nhận và yêu thương chân thành của tôi dành cho con dâu.
Sau này, tôi thường xuyên về Điện Biên thăm các con và trang trại. Tôi học cách yêu thích không khí trong lành, yêu thích cuộc sống giản dị nơi đây. Tôi được chứng kiến sự tài giỏi của Ly trong việc quản lý trang trại, sự thông minh của cô bé trong việc điều hành công việc. Tôi cũng thấy được tình yêu thương mà Hoàng và Ly dành cho nhau, sự hòa hợp trong cuộc sống của họ.
Ly không chỉ là một người con dâu, cô bé còn là một người bạn, một người con mà tôi luôn tự hào. Tôi thường kể câu chuyện của mình cho bạn bè nghe, như một bài học về sự định kiến, về việc đánh giá con người qua vẻ bề ngoài và hoàn cảnh. Tôi luôn nói với họ rằng, Hoàng đã đúng: “Không phải cứ phố cổ mới là nền tảng, và không phải cứ chăn bò là không biết làm chủ cuộc đời.”
Cuộc sống của tôi thay đổi hoàn toàn. Tôi không còn là người phụ nữ cứng nhắc, đầy định kiến như trước. Tôi học cách mở lòng, học cách nhìn nhận mọi thứ bằng con mắt bao dung và thấu hiểu hơn. Tôi nhận ra rằng, hạnh phúc không nằm ở việc con cái cưới được người "môn đăng hộ đối" hay "giàu có", mà nằm ở việc con cái được sống hạnh phúc, được yêu thương và được là chính mình.
Câu chuyện của tôi là một bài học đắt giá, nhưng cũng là một bài học ý nghĩa. Nó đã giúp tôi nhận ra giá trị thật của một con người, giúp tôi vượt qua những định kiến của bản thân để đón nhận hạnh phúc. Và giờ đây, tôi là một người mẹ chồng hạnh phúc, một người bà tự hào về những đứa cháu sẽ lớn lên trong một gia đình đầy tình yêu thương và sự tôn trọng.