Giữa trưa nắng như thiêu, con đường công trình bụi mù mịt, từng làn hơi nóng bốc lên từ mặt nhựa như vẽ những ảo ảnh chập chờn. Chị Hương ngồi xổm bên gốc cây, trên tấm bạt cũ sờn, mở nắp hộp cơm nhựa đã bạc màu. Mùi thịt kho thoang thoảng, xen lẫn rau muống luộc và chén mắm ớt đậm đà. Bên cạnh là chai nước lọc tái sử dụng, có phần móp méo. Nhưng điều đặc biệt không nằm ở bữa cơm đạm bạc ấy – mà ở hộp cơm thứ hai, được đặt cạnh thùng giấy đã rách một bên.
Dưới bóng cây mát hiếm hoi ấy, một ông lão ve chai già nua thường dừng chân. Ông không xin, chị không cho – họ chỉ trao nhau sự lặng thinh dịu dàng. Lần đầu tiên, ông lão ngồi phệt xuống vì mỏi mệt, gò má hóp lại, tay run cầm cập. Chị Hương khẽ đặt hộp cơm xuống trước mặt ông, giọng nhỏ hơn cả tiếng gió: "Con có dư một phần, chú ăn cho ấm bụng."
Ông ngước lên, đôi mắt đục ngầu chợt ánh lên tia sáng lạ. Không lời cảm ơn, không câu từ khách sáo. Chỉ có cái gật đầu run rẩy, và đôi môi mấp máy điều gì đó không thành tiếng. Từ ngày ấy, ngày nào cũng thế, hai phần cơm, hai con người, một góc phố.
Chị chưa từng biết tên ông. Nhưng chị để ý ông luôn ăn sạch sẽ, vỏ chai được đặt ngay ngắn, thậm chí giấy vụn cũng được gom lại gọn gàng. Một cách đáp lại – không bằng lời, mà bằng sự tôn trọng.
Với chị Hương, điều đó chẳng có gì to tát. Bố chị từng là thợ hồ, mất khi chị mười tuổi. Mẹ chị – người phụ nữ gầy guộc, lom khom khắp phố phường với chiếc xe đẩy ve chai – nuôi chị bằng đôi tay chai sần và tình thương không đo được. Nay, chị chỉ lặp lại điều đã được nhận, như nối tiếp một vòng tròn.
Công việc công nhân cực nhọc, nhưng có cái để sống, có mồ hôi để thấy giá trị. Chị Hương sống đơn giản, chẳng son phấn, chẳng mộng mơ. Chỉ mong mỗi ngày trôi qua đừng quá nặng nhọc. Và khi hộp cơm được chia đôi, chị thấy lòng nhẹ đi một phần.
Rồi biến cố ập đến. Một sáng nọ, quản lý công trình đến, mặt nặng trĩu: công ty phá sản. Mọi người nhốn nháo, bàn tán, ai cũng hoang mang. Lương tháng cuối bị giữ lại, không ai đòi được.
Chị Hương thất nghiệp. Không chồng, không con, không bằng cấp. Tiền tích cóp chẳng nhiều, chị chuyển về xóm trọ ngoại ô, căn phòng chật hẹp, mái tôn dột mỗi khi trời mưa. Những bữa cơm giờ là gói mì, đôi khi thêm quả trứng nếu được hàng xóm thương tình.
Người xung quanh nghe chuyện, có người đem rau, người cho mắm muối, người giới thiệu chị việc rửa bát ở quán cơm đầu hẻm. Chị nhận hết, không nề hà. Miễn có việc, miễn không phải ngửa tay.
Nhưng những chiều đi ngang công trình, nghe tiếng khoan, tiếng búa, chị thấy lòng se lại. Chị nhớ mùi sắt thép, nhớ cảm giác tay chai sạn vì gạch đá, nhớ cả những bữa trưa bụi bặm nhưng có hộp cơm đặt gần thùng giấy dưới gốc cây.
Một buổi chiều, trời mưa lất phất. Gió luồn qua khe cửa, mang theo cái lạnh nhè nhẹ. Có tiếng gõ cửa bất chợt vang lên. Chị Hương mở cửa, trước mắt là một người đàn ông trẻ, dáng vẻ chỉnh tề, tay cầm túi giấy và phong bì trắng.
"Chị là người từng làm công nhân ở công trình đường vành đai phải không ạ?" – anh ta hỏi, giọng nhỏ nhẹ.
Chị Hương thoáng bối rối: "Phải… mà cậu là ai?"
Người đàn ông cúi đầu, đôi mắt đầy kính trọng: "Em là con trai ông cụ ve chai chị từng chia cơm. Bố em mất tháng trước… Nhưng trước khi đi, ông nhắc về chị rất nhiều. Rằng nếu không có những bữa cơm của chị, có lẽ ông đã chẳng qua được mùa đông năm ấy. Ông mong có ngày được báo đáp."
Chị Hương nghẹn họng. Cổ họng chị như nghẽn lại, không nói nên lời. Cả gương mặt chị dường như đông cứng, mắt long lanh những giọt nước sắp rơi.
Người đàn ông nhẹ nhàng đưa phong bì ra: "Em là giám đốc một xưởng gia công nội thất nhỏ. Em muốn mời chị về làm quản lý kho. Công việc không quá vất vả, lương ổn định. Đây là thư giới thiệu và hợp đồng. Em mong chị nhận, như cách chị từng lặng lẽ giúp bố em."
Chị cầm lấy phong bì, bàn tay run như đang cầm một báu vật. Không phải vì số tiền trong đó, mà vì tấm lòng được gửi lại. Bao nhiêu năm sống kham khổ, lần đầu tiên chị cảm thấy mình được nhìn thấy, được ghi nhận.
Một giọt nước mắt rơi xuống, nóng hổi. Chị không khóc vì buồn, mà vì xúc động đến nghẹn lòng. Sự tử tế chị từng trao đi, lúc chị còn chẳng có gì ngoài hai phần cơm chia đôi, nay lại trở về – nguyên vẹn và đầy đủ.
Tối đó, chị ngồi bên ô cửa sổ nhỏ, nhìn mưa rơi qua bóng đèn đường lờ mờ. Mỗi hạt mưa như một ký ức cũ ùa về – những lần chị lén bỏ thêm miếng thịt vào hộp cơm cho ông, những lần thấy ông lão gật đầu mà mắt ngân ngấn nước.
Cuộc sống nhiều khi như một chiếc vòng tròn, đi rồi lại về điểm cũ. Nhưng mỗi vòng quay mang theo một bài học, một phần của ân nghĩa. Chị Hương chưa từng mong báo đáp. Nhưng đời vẫn lặng lẽ đền bù.
Sáng hôm sau, chị xếp gọn đồ, gỡ tấm ảnh mẹ chị trên bàn thờ tạm. Trước khi đi, chị cúi đầu lạy ba lạy, thì thầm: "Con lại tiếp tục, mẹ ạ. Như mẹ ngày xưa từng đi nhặt ve chai mà nuôi con. Hôm nay, con cũng được người ta cưu mang."
Bước chân chị nhẹ như gió. Cánh cửa phía trước không rộng, không sang trọng, nhưng là một khởi đầu mới. Một cánh cửa được mở ra từ lòng nhân ái mà chị đã gieo vào cuộc đời.
Mỗi buổi trưa sau này, chị vẫn chuẩn bị hai phần cơm. Một cho mình. Một đặt lên kệ phòng bảo vệ xưởng. Bởi giờ đây, chị hiểu rằng, món quà quý giá nhất không nằm ở giá trị vật chất – mà là sự tiếp nối không ngừng của lòng tốt.
Và đôi khi, đời không cần phải trả lại bằng tiền. Chỉ cần một ai đó nhớ đến ta, mở cho ta một cánh cửa, vào lúc ta tưởng rằng không còn lối đi nào.