Sài Gòn đầu hè, nắng đổ lửa trên mái tôn, hắt xuống con hẻm nhỏ quận 8 cái oi nồng của một thành phố không ngủ. Ông Ba, gầy guộc, lưng còng, đẩy chiếc xe ba gác cũ kĩ như hơi thở cuối cùng của một ngày mệt nhoài. Bên cạnh là bé Tí – đứa cháu nội gầy nhom, mặt lấm lem nhưng đôi mắt sáng trong veo. Ông Ba sống âm thầm từ ngày mất vợ, rồi nỗi đau chồng chất khi con trai duy nhất ra đi vì bệnh gan, để lại đứa bé chưa đầy ba tuổi. Từ đó, hai ông cháu nương nhau mà sống, bữa đói bữa no, nhưng chưa từng buông tay.
Hôm ấy trời như chảo lửa, nắng nung nấu mặt đường. Tí ôm bụng, giọng yếu ớt: "Ông ơi, con đói quá..." Ông Ba khựng lại, lục túi áo sờn, chỉ còn hơn ba chục ngàn – số tiền ông để dành mua thuốc ho cho cháu. Đôi bàn tay nhăn nheo nắm chặt, ông ngước nhìn quán cơm bình dân gần chợ, ánh mắt do dự, lòng như có gió. Rồi ông dắt cháu bước vào, ánh mắt cháu ngời lên khi hương cơm thơm lừng phả ra từ bếp.
Cả quán ăn chợt trầm lại khi hai ông cháu xuất hiện. Quần áo lấm lem, tóc tai rối bù, bàn tay cháu bé níu áo ông nội. Cô phục vụ tiến lại, ánh mắt dửng dưng: "Ông cần gì?" Ông Ba khẽ cúi đầu, giọng run: "Một phần cơm... chỉ cho cháu nó thôi, xin ít thịt với rau." Cô gật đầu, rút cuốn sổ ghi chép, nhưng gương mặt lạnh lẽo như sắt đá.
Tí ăn ngấu nghiến, từng hạt cơm như vàng. Ông Ba chỉ ngồi, ánh mắt chan chứa một nỗi dịu dàng đến nao lòng. Lúc đứng dậy, ông lục túi, thở nhẹ nhõm khi còn đủ tiền. Nhưng rồi, tiếng quát vang lên chát chúa: "Đứng lại! Ông lấy trộm ví của khách phải không?" Một người đàn ông trung niên – quản lý nhà hàng – mặt đỏ gay, chỉ vào ông Ba. Cả quán xôn xao, ánh mắt xoáy sâu như dao.
"Tôi... tôi không biết gì hết..." – ông Ba lắp bắp, tay nắm chặt tay bé Tí đang run. Quản lý lôi từ gầm bàn chiếc ví da, bảo tìm thấy gần chỗ họ ngồi. Một vị khách vội vàng nhận đó là ví mình, bên trong có vài triệu đồng. Những tiếng thì thầm nổi lên: "Nhìn ông ta là biết rồi, chắc túng quá nên liều." Ông Ba cúi đầu, giọng nghẹn ngào: "Tôi chưa từng ăn cắp... tôi chỉ muốn cháu tôi được ăn một bữa no."
Tí khóc nức nở, ôm chân ông: "Ông không xấu! Ông tốt lắm!" Nhưng quản lý vẫn lạnh lùng: "Chúng tôi sẽ gọi công an." Một số người cầm điện thoại quay, vài người nhìn với ánh mắt ái ngại nhưng không ai lên tiếng. Không khí căng như dây đàn. Ngay lúc ấy, một người phụ nữ bước ra từ bàn góc – dáng vẻ bình thản nhưng cương nghị. Chị tên Minh, giới thiệu là luật sư, giọng nói rõ ràng: "Chuyện này có điều bất thường."
Minh yêu cầu xem lại camera. Quản lý lúng túng bảo hệ thống hỏng, nhưng chị không bỏ qua. Minh xoay sang vị khách: "Anh có chắc ví rơi đúng chỗ đó không?" Người khách ấp úng, bảo chỉ nghe quản lý nói vậy. Minh đề nghị kiểm tra túi ông Ba và Tí, nếu không có gì, phải xin lỗi họ trước mặt mọi người. Bảo vệ làm theo – kết quả chỉ là vài đồng lẻ và gói kẹo bạc hà trong túi áo rách.
Minh lạnh lùng nhìn quản lý: "Nếu không có chứng cứ rõ ràng, hành vi này là vu khống." Quản lý tái mặt. Đúng lúc ấy, một cậu phục vụ trẻ bỗng lên tiếng, giọng run: "Em thấy anh quản lý nhét ví dưới gầm bàn... em xin lỗi, em không thể im lặng được nữa..." Cả quán chết lặng. Sự thật bị phơi bày: quản lý vì thành kiến và định kiến, muốn đuổi ông cháu nghèo đi để giữ hình ảnh quán.
Khách trong quán ồn ào phản đối, đòi đuổi việc quản lý. Người đàn ông mặt cúi gằm, lắp bắp lời xin lỗi. Ông Ba chỉ thở dài, mắt rưng rưng: "Tôi không giận... chỉ buồn vì cháu tôi phải sợ hãi, vì người ta dễ tin cái xấu hơn là tin cái thật."
Minh bước đến, đưa cho ông Ba một xấp tiền: "Đây là sự tôn trọng, không phải thương hại. Ông dạy tôi rằng lòng tự trọng là điều quý giá nhất." Ông Ba chực từ chối, nhưng ánh mắt kiên quyết của chị khiến ông lặng người, rồi khẽ gật đầu.
Chuyện chưa kết thúc ở đó. Một thực khách lặng lẽ từ nãy giờ bước tới – hoá ra là chủ chuỗi nhà hàng. Ông tuyên bố sa thải quản lý, tặng hai ông cháu suất ăn miễn phí mỗi tuần. Không lâu sau, câu chuyện lan truyền mạnh mẽ. Người dân khắp nơi quyên góp, giúp ông Ba sửa lại mái nhà mục nát, mua chiếc xe ba gác mới. Một trường học gần đó mời bé Tí vào học miễn phí, còn ông Ba được nhận làm bảo vệ trường.
Một buổi sáng đầu tuần, ông Ba dắt Tí đến quán cơm cũ. Không phải để ăn, mà để cảm ơn. Ông mặc áo sơ mi mới, Tí mặc váy hồng xinh xắn, tay cầm bó hoa nhỏ. Minh đón hai ông cháu, ôm Tí thật chặt. "Cháu là món quà của ông, hãy học thật giỏi nhé." Ông Ba cười, mắt long lanh: "Tôi không còn gì, nhưng có cháu, có lòng tốt của mọi người, thế là đủ."
Từ đó, trong con hẻm nhỏ quận 8, người ta vẫn thấy ông Ba đẩy xe ba gác – nhưng giọng ông đã ngân nga hát. Bé Tí chạy tung tăng bên cạnh, tay cầm sách, miệng cười giòn. Giữa Sài Gòn ồn ào, câu chuyện nhỏ ấy vẫn sống – như ánh sáng len vào những góc tối, âm ấm và không bao giờ tắt.