Cơn mưa đầu mùa tạt ngang con hẻm nhỏ giữa trung tâm Sài Gòn, ào ạt như muốn cuốn trôi cả những ký ức cũ kỹ. Dưới mái hiên loang lổ vết rỉ, một bà lão gầy gò, tóc bạc xơ xác, lom khom che tấm bạt cho chiếc xe bánh mì cũ kỹ. Những giọt nước mưa rơi lộp độp trên tấm bạt đã sờn, thấm vào đôi vai gầy đang run lên vì lạnh.
Thủy đứng nép mình trước mái hiên, hai tay đan chặt, cơ thể nhỏ bé co ro vì lạnh. Cô gái chừng hai mươi ba, ánh mắt thâm quầng vì nhiều đêm mất ngủ. Áo sơ mi trắng đã ngả màu, nhàu nhĩ, chiếc quần jeans bạc màu, ống quần sờn rách vì đi quá nhiều. Đôi giày thể thao mòn vẹt, từng đường chỉ bung ra như chính tâm trạng của cô lúc này: rệu rã và tơi tả.
"Bà... cho cháu một ổ bánh mì... không thịt ạ," giọng cô nhỏ như tiếng mưa gõ lên mái tôn, nghẹn ngào và yếu ớt. Đôi mắt cố tránh ánh nhìn của bà lão, như sợ bị nhìn thấu sự cùng cực.
Bà lão dừng tay, mắt khẽ cau lại. Dù đã quen với việc người nghèo đến xin ăn, bà vẫn không khỏi chạnh lòng trước cô gái này – sự rụt rè trong lời nói, sự ngượng ngùng pha lẫn tuyệt vọng trong ánh mắt ấy khiến bà nhớ đến chính mình của mấy chục năm về trước.
"Ừ, ngồi tạm dưới mái hiên kia đi, bà làm cho," bà đáp, giọng trầm và dịu như tiếng mưa rơi.
Chỉ vài phút sau, bà lão đưa cho Thủy một ổ bánh mì thơm phức, lớp pate còn ấm, rau thơm thoảng hương. "Nè, của con đây." Thủy cảm ơn rối rít, định cúi đầu bước đi thì bàn tay gầy guộc của bà giữ lại.
"Chờ bà chút." Bà lão lục lọi trong chiếc hộp thiếc nhỏ, rồi dúi vào tay Thủy thêm một ổ nữa, được gói trong túi giấy cẩn thận.
"Ổ này bà lỡ làm dư. Con giữ lấy, tối ăn cho đỡ đói. Còn trẻ, ráng giữ sức nghe con." Ánh mắt bà dịu dàng, không thương hại mà là sự tin tưởng chân thành.
Thủy muốn từ chối, cổ họng nghẹn lại vì xúc động. Nhưng ánh mắt bà hiền đến mức khiến cô chỉ biết gật đầu, bàn tay siết chặt chiếc bánh mì như siết lấy chút niềm tin cuối cùng còn sót lại.
Cô không biết, bên trong ổ bánh mì ấy, ở đầu ổ, có một tờ tiền nhỏ được cuộn khéo léo. Số tiền ấy đã giúp cô trả tiền trọ, mua được vé xe buýt để đi xin việc, và có thêm một ngày để tiếp tục không gục ngã.
Bảy năm trôi qua. Thủy giờ đây là giám đốc kinh doanh của một chuỗi thực phẩm sạch nổi tiếng. Mái tóc cô dài hơn, dáng người đĩnh đạc, nhưng ánh mắt vẫn giữ nét đằm sâu và ấm áp. Cô từng bước đi lên từ những vị trí thấp nhất, làm nhân viên đóng gói, trực quầy, rồi sale thị trường. Bao nhiêu lần bị từ chối, bao nhiêu đêm về phòng trọ trống không, chỉ có gói mì ăn liền và tiếng quạt kêu lạch cạch. Nhưng cô chưa từng từ bỏ.
Thứ duy nhất khiến cô không buông xuôi chính là ký ức về ổ bánh mì hôm ấy – và ánh mắt bà lão xa lạ, tin tưởng cô giữa lúc cả thế giới quay lưng.
Một chiều mưa như bảy năm trước, khi xe dừng ở ngã tư, ánh mắt cô vô thức liếc qua con hẻm cũ. Chiếc xe bánh mì không còn ở đó. Thủy cau mày, một cơn lo lắng thoáng qua trong tim. Cô cho xe tấp vào lề, bước vội xuống, hỏi người dân quanh đó.
"Bà cụ bán bánh mì ngày xưa hả? Giờ bà yếu lắm rồi, nghỉ bán mấy tháng nay. Nghe đâu đang ở trọ trong hẻm số 8, cuối hẻm á," một người phụ nữ bán nước nhớ ra.
Thủy gật đầu cảm ơn, đôi chân bước vội về phía con hẻm. Mỗi bước như kéo cô lùi về quá khứ, nơi cô đã từng đứng đó, ướt sũng và đói lả. Căn phòng trọ cũ nằm ở cuối hẻm, cửa gỗ bong tróc, vách tường loang lổ mốc xanh.
Cô gõ cửa. Một hồi lâu, tiếng bước chân chậm chạp vọng ra. Cánh cửa mở, bà lão tóc bạc trắng, dáng người gầy guộc, khẽ nhíu mắt vì ánh sáng. "Ai đó?"
Thủy nghẹn ngào. "Bà... bà còn nhớ một cô gái... nói là không thích ăn thịt... mà bà vẫn làm bánh mì có thịt không?"
Bà lão ngẩn ra. Một giây. Rồi đôi mắt như sáng lên. "Nhớ... nhớ chứ. Cái con nhỏ mặt tái nhợt, đi mưa ướt sũng, còn khóc khi ăn bánh mì nữa."
Cả hai cùng bật cười – nụ cười nghẹn ngào, chan chứa nước mắt. Bà nắm tay Thủy, đôi bàn tay nhăn nheo, gầy yếu nhưng vẫn ấm lạ thường.
"Ngày đó, nếu không có bà, chắc cháu đã gục ngã thật rồi. Giờ cháu sống ổn rồi, cháu muốn... trả ơn bà," Thủy siết tay bà, lời nói như một lời hứa.
Vài tháng sau, một quán bánh mì xinh xắn mọc lên ở góc phố mới. Bảng hiệu gỗ đơn sơ khắc dòng chữ mộc mạc: "Bánh Mì Bà Bích – Ổ Nhỏ, Tình To". Bà Bích – bà lão năm xưa, nay mặc tạp dề sạch sẽ, ngồi ở góc quán, vừa cắt rau vừa cười nói với nhân viên trẻ.
Những nhân viên ấy – không ai xa lạ, toàn là sinh viên nghèo được Thủy tuyển về dạy nghề, trả lương đàng hoàng. Quán có bình nước miễn phí, có ghế nhỏ cho người lao động nghỉ chân, có suất bánh mì tặng miễn phí mỗi sáng cho người khó khăn. Một góc nhỏ trong quán là tủ sách, nơi khách có thể đọc vài trang khi chờ bánh mì ra lò.
Một lần, cô bé học sinh mặc đồng phục trường cấp ba ghé vào, rụt rè. "Cho cháu ổ bánh mì... không thịt ạ. Cháu không thích ăn thịt."
Bà Bích nhìn cô bé một lúc, ánh mắt ánh lên nét gì đó thân quen. Rồi bà gói ổ bánh mì đầy đủ pate, chả, rau thơm, đưa cho cô bé với nụ cười móm mém.
"Ổ này... bà lỡ tay bỏ thịt rồi. Ăn đi con, có sức mà học."
Ở quầy, Thủy đứng nhìn cảnh ấy. Một thoáng nghẹn ngào dâng lên trong tim. Dù thời gian có trôi, bà vẫn là bà – người luôn tin rằng một ổ bánh mì đủ đầy có thể cứu rỗi một ngày khốn khó của ai đó.
Cô quay mặt đi, không để nước mắt rơi trước khách. Trong lòng cô thầm thì: "Cảm ơn bà. Nhờ bà, mà giờ cháu có thể trở thành... người giống bà."
Có những ổ bánh mì không chỉ là bữa ăn. Chúng là chiếc phao cứu sinh giữa giông tố cuộc đời. Và cũng có những người – như bà Bích – chỉ bằng một hành động nhỏ, đã gieo vào lòng ai đó một hạt giống tử tế. Để rồi một ngày, hạt giống ấy vươn mình lớn lên giữa đất đời khô cằn, hóa thành rừng xanh bất tận.
Rừng ấy – mang tên: Lòng Tốt.