Dưới mái nhà ngói đỏ tươi ẩn mình giữa những vườn cây ăn trái sum suê, cuộc sống của vợ chồng tôi ở cái tuổi gần đất xa trời vẫn trôi qua êm đềm, bình dị. Tôi, một người mẹ 68 tuổi, cùng ông nhà, nay đã 73, nương tựa vào nhau những tháng ngày cuối đời. Hai thằng con trai, đứa lớn nay đã 45, đứa nhỏ cũng đã 39, đều đã trưởng thành, lập gia đình và ra ở riêng từ sớm. Thằng cả lập nghiệp ở Hà Nội, còn thằng út thì lăn lộn trong miền Nam xa xôi.
Tết đến, nhà cửa mới rộn ràng tiếng cười nói, tiếng trẻ con nô đùa, lũ cháu ríu rít quấn quýt. Nhưng hết Tết, chúng nó lại kéo nhau về phố, để lại căn nhà rộng thênh thang chỉ còn hai thân già lặng lẽ. Dù vậy, tôi không hề cảm thấy cô đơn. Chúng tôi có nhau, có khu vườn nhỏ xanh mướt, có những buổi chiều ngồi ngắm hoàng hôn buông xuống sau lũy tre làng.
.png)
Các con tôi, chúng nó hiếu thảo lắm. Tháng nào cũng đều đặn gửi tiền về chu cấp đầy đủ, không thiếu một đồng. Thằng cả thì gửi 5 triệu, thằng út cũng 2-3 triệu. Tổng cộng cũng ngót nghét gần chục triệu mỗi tháng, chưa kể lương hưu của ông nhà cũng đủ cho hai người già sống thoải mái. Nhưng vì các con muốn báo hiếu, muốn thấy cha mẹ không thiếu thốn, hai ông bà vẫn nhận tiền rồi cất đó, đợi sau này có việc lớn thì cho lại con cháu, hoặc để dành khi ốm đau.
Từ nhỏ, tôi đã quen với việc đồng áng, lớn lên vất vả nuôi bốn đứa con nên giờ già rồi cũng không thích ngồi không. Tôi thấy người mình như gỗ mục, như cây khô nếu cứ ngồi im một chỗ. Tuổi cao không ra đồng được nữa, chân tay cũng không còn nhanh nhẹn như xưa, tôi chuyển sang đi nhặt ve chai, thu mua giấy vụn, sắt vụn của mấy nhà hàng xóm.
Có người nhìn tôi, tấm tắc khen: "Bà Hai nghèo mà chăm chỉ quá!". Lại có người khác tặc lưỡi, nói xa nói gần: "Con cháu đầy đủ thế mà bà còn phải bươn chải nhặt rác giữa đường. Chắc là chúng nó không lo cho bà đâu". Tôi chỉ cười, giải thích rằng không phải vì thiếu tiền, mà vì quen tay, quen chân. Ở nhà không làm gì, tôi thấy bức bối, chân tay cứ ngứa ngáy. Đi ra ngoài, được đi lại, được trò chuyện với mấy bà hàng xóm, được nhìn ngó phố xá, tôi thấy khuây khoả hơn nhiều. Đó là cách tôi giữ cho mình không bị lão hóa, không bị ù lì.
Cuộc sống cứ thế trôi đi trong sự bình yên, cho đến một buổi sáng định mệnh. Hôm đó, tôi đang cúi xuống cẩn thận xếp đống giấy bìa lượm được trước cửa quán tạp hóa của bà Bảy. Tiếng xe máy từ trong ngõ đột ngột lao ra, tiếng động cơ gầm rú xé tan sự tĩnh lặng của buổi sáng. Tôi chỉ kịp nghe tiếng hét thất thanh của bà Bảy: "Bà Hai ơi, cẩn thận!". Rồi thấy toàn thân đau buốt, một cú va chạm mạnh khiến tôi ngã nhào, đầu óc quay cuồng.
Khi tỉnh lại, tôi đã nằm trên xe cứu thương, tiếng còi hú inh ỏi. Đau đớn lan khắp cơ thể, đặc biệt là ở chân phải và bên sườn. Bệnh viện, mùi thuốc sát trùng xộc vào mũi, những gương mặt xa lạ nhìn tôi đầy lo lắng. Kết quả: tôi bị gãy xương ống chân và nứt mấy xương sườn bên phải. Tôi thở dài, biết rằng mình sẽ phải nằm một chỗ một thời gian dài. Nỗi lo lắng không phải vì bản thân, mà vì ông nhà ở nhà một mình sẽ vất vả, và vì mấy đứa con sẽ lo lắng.
Chập tối hôm đó, con trai cả của tôi, thằng Minh, hộc tốc từ Hà Nội về. Vừa bước vào phòng bệnh, mặt nó đã sầm sì, ánh mắt nó nhìn tôi đầy vẻ giận dữ và thất vọng. Vợ nó, con dâu cả, đứng phía sau, nét mặt xanh xao, không dám nói câu nào. Tim tôi thắt lại. Tôi biết, cơn bão đang đến.
Thằng Minh nhìn ngó tôi một lượt, từ cái chân bó bột đến cánh tay đang truyền dịch. Rồi nó không kìm được nữa, to tiếng quát, giọng nói vang vọng khắp phòng bệnh, thu hút sự chú ý của những người xung quanh: "Mẹ thiếu gì? Tiền có, nhà cửa có, con cháu không để mẹ thiếu thứ gì. Sao mẹ phải làm cái việc nhặt rác giữa đường như ăn xin thế hả? Đấy mẹ xem, được bao nhiêu tiền mà giờ gãy xương nằm viện thế này? Có đáng không? Có bõ không?"
Nghe vậy, tôi tím mặt mày. Cơn đau thể xác không bằng nỗi đau trong lòng. Tôi cảm thấy bị xúc phạm, bị tổn thương sâu sắc. Tôi muốn nói, muốn giải thích, nhưng lời nói nghẹn lại nơi cổ họng. Con trai nói một hồi, càng nói càng tức giận, nó cứ thế tuôn ra những lời trách móc, oán giận. Vợ nó phải kéo tay chồng lại, khẽ nhắc nhở: "Anh ơi, nhẹ lời thôi, mẹ đang bệnh mà".
Tôi thều thào, cố giải thích, giọng tôi yếu ớt: "Mẹ đi cho khuây khoả, chứ có xin ai cái gì đâu con. Mẹ... mẹ chỉ là muốn..." Nhưng con trai không nghe, nó tiếp tục trách móc, xen lẫn tiếng thở dài đầy bất lực: "Khuây khoả? Rồi giờ nằm đây, có khuây nổi không? Mẹ muốn con nghỉ việc để đi chăm mẹ à? Hay mẹ thích đau đớn, thích được nằm một chỗ trong viện hơn là nằm khuây khỏa ở nhà? Chuyện này mà bố mẹ vợ con biết, chắc họ nghĩ nhà mình bất hiếu quá không lo nổi cho mẹ. Mẹ làm khổ con quá!"
Con trai thứ của tôi, thằng Khoa, cũng gọi điện về. Giọng nó cũng đầy vẻ trách móc, giận dữ: "Mẹ ơi, sao mẹ lại tự làm khổ mình như thế? Con đã dặn mẹ bao nhiêu lần rồi, cứ ở nhà nghỉ ngơi đi. Giờ thì sao? Con lo cho mẹ quá!" Tôi nghe mà lòng quặn thắt. Cả hai đứa con tôi, đứa nào cũng thương tôi, nhưng chúng nó lại không ai hiểu cho tôi cả. Chúng nó chỉ nhìn thấy bề nổi, thấy tôi đi nhặt ve chai là "làm khổ bản thân", là "ăn xin", mà không hiểu được đó là niềm vui, là cách tôi giữ cho mình không bị ù lì, không bị lão hóa.
Tôi nằm đó, nước mắt chảy dài. Nỗi đau thể xác không bằng nỗi đau tinh thần. Tôi cảm thấy bị cô lập, bị hiểu lầm. Tôi đã sống cả đời vì các con, vì gia đình. Giờ đây, khi tôi muốn sống cho bản thân mình một chút, muốn tìm một chút niềm vui đơn giản, lại bị chính các con trách móc. Tôi không biết phải làm sao để chúng hiểu.
Tối đó, ông nhà tôi ngồi bên cạnh, khẽ khàng nắm lấy tay tôi. Ông nhìn tôi với ánh mắt đầy lo lắng và thương xót: "Mình ạ, lần sau đừng đi nữa. Con nó nói cũng có cái đúng. Nó lo cho sức khỏe của mình thôi. Tuổi già rồi, bao giờ cho xương lành lại được. Cứ ở nhà đọc sách, xem tivi, có cháu về thăm, cũng vui mà." Tôi nghe lời ông, nhưng lòng tôi vẫn nặng trĩu. Tôi biết ông thương tôi, nhưng ông cũng không hoàn toàn hiểu được mong muốn của tôi.
Tôi nằm viện được một tuần thì thằng Minh phải về lại thành phố đi làm. Công việc của nó bận rộn, không thể ở lại chăm sóc tôi lâu được. Nó thuê một cô hộ lý riêng cho tôi, dặn dò cô ấy chăm sóc tôi thật chu đáo. Trước khi đi, nó còn dặn dò tôi: "Mẹ cứ ở đây tĩnh dưỡng cho thật khỏe. Lúc nào bác sĩ cho về, con sẽ đón mẹ lên nhà con ở Hà Nội. Mẹ cứ ở đó cho tới khi tháo bột, rồi con sẽ đưa mẹ về quê sau."
Tôi không muốn như vậy chút nào. Tôi thích ở quê, thích không khí trong lành, thích khu vườn nhỏ của mình. Tôi thích được ở cạnh ông nhà, được cùng ông đọc báo, uống trà, ngắm cảnh. Lên thành phố, tôi sẽ cảm thấy gò bó, tù túng. Tôi sẽ không được đi lại tự do, không được làm những gì mình thích. Tôi sẽ trở thành gánh nặng cho các con, cho con dâu. Nỗi lo lắng ấy len lỏi trong lòng tôi.
Nhưng giờ con trai đang giận dữ, nếu tôi trái lời là sẽ bị nó nói ngay. Tôi không biết phải thuyết phục con như thế nào nữa. Tôi nằm đó, nhìn ra ngoài cửa sổ, nơi ánh nắng chiều đang dần tắt. Nỗi băn khoăn của một người mẹ già, khi lòng hiếu thảo của các con lại vô tình trở thành gánh nặng, và bà phải tìm cách dung hòa mong muốn của bản thân với sự lo lắng của con cái, cứ thế lớn dần trong tôi.
Một tuần nữa trôi qua, tôi đã có thể đi lại nhẹ nhàng với nạng. Buổi chiều hôm đó, con dâu cả của tôi, Thảo, đến thăm. Cô ấy mang theo một giỏ hoa quả tươi, ngồi bên giường tôi, nét mặt có vẻ căng thẳng. "Mẹ ơi, con có chuyện này muốn nói với mẹ," cô ấy khẽ khàng, giọng nói đầy sự ngập ngừng. Tôi nhìn cô ấy, trong lòng chợt dấy lên một linh cảm lạ.
Thảo kể, giọng cô ấy nghẹn lại: "Thật ra... con cũng muốn nói chuyện này với mẹ từ lâu rồi. Bố mẹ con... ông bà đang ở trong viện dưỡng lão. Bố con bị tai biến, mẹ con thì sức khỏe yếu. Con và anh Minh bận rộn quá, không thể chăm sóc ông bà chu đáo được. Mấy tháng nay, con cũng thường xuyên đến thăm ông bà ở đó, con thấy ông bà rất vui vẻ, có bạn bè trò chuyện, lại được chăm sóc y tế chuyên nghiệp."
Tôi bất ngờ. Tôi biết bố mẹ vợ thằng Minh cũng già yếu, nhưng tôi không ngờ chúng nó lại đưa ông bà vào viện dưỡng lão. Tôi chưa kịp nói gì, Thảo tiếp tục, ánh mắt cô ấy nhìn tôi đầy chân thành: "Con biết mẹ thích ở quê, con cũng hiểu mẹ không muốn làm gánh nặng cho chúng con. Nhưng mẹ ơi, ở tuổi này rồi, mình cần được chăm sóc y tế chuyên nghiệp. Con thấy ở viện dưỡng lão rất tốt, có bác sĩ, y tá chăm sóc 24/24. Mẹ lại có thể gặp gỡ, trò chuyện với nhiều người cùng cảnh ngộ, cùng sở thích."
Thảo nhìn tôi, ánh mắt cô ấy đầy sự lo lắng và cả một chút rụt rè: "Con và anh Minh đã bàn bạc kỹ rồi. Chúng con muốn đưa mẹ vào viện dưỡng lão cùng với ông bà ngoại. Con biết mẹ có thể sẽ giận, sẽ buồn. Nhưng mẹ ơi, đây là cách tốt nhất để mẹ được chăm sóc chu đáo nhất, để mẹ có thể sống những ngày tháng cuối đời an yên, không phải lo lắng gì cả."
Tôi chết lặng. Hóa ra, mong muốn đưa tôi lên thành phố tĩnh dưỡng của thằng Minh không đơn thuần là để tôi nghỉ ngơi ở nhà nó, mà là để đưa tôi vào viện dưỡng lão. Nước mắt tôi lăn dài. Tôi không giận Thảo, tôi chỉ thấy thương con bé. Nó đã phải chịu đựng những lời trách móc của chồng, đã phải giấu kín bí mật này bấy lâu nay.
Thảo nắm chặt tay tôi, giọng cô ấy khẽ khàng: "Con biết mẹ yêu tự do, thích đi lại. Nhưng mẹ ơi, giờ mẹ đã già rồi, sức khỏe không còn như xưa nữa. Con và anh Minh thực sự lo cho mẹ. Con không muốn mẹ lại gặp tai nạn nữa. Mẹ cứ nghĩ mà xem, ở đó, mẹ có thể tham gia các hoạt động vui chơi giải trí, có bạn bè trò chuyện, và quan trọng nhất là mẹ được an toàn."
Tôi nhìn Thảo, nhìn vào ánh mắt chân thành của con bé. Tôi chợt nhận ra rằng, đằng sau những lời trách móc của thằng Minh, đằng sau lời đề nghị đưa tôi lên thành phố của nó, là một tình yêu thương vô bờ bến. Chúng nó không muốn tôi phải chịu đựng đau khổ, không muốn tôi phải lo lắng. Chúng nó muốn tôi được sống những ngày tháng cuối đời trong sự bình yên và hạnh phúc.
Tôi khẽ mỉm cười. "Thảo ơi, mẹ hiểu rồi. Mẹ sẽ đồng ý." Lời nói của tôi khiến Thảo bất ngờ. Cô ấy ôm chầm lấy tôi, nước mắt cô ấy lăn dài trên vai tôi. "Cảm ơn mẹ, cảm ơn mẹ đã hiểu cho chúng con."
Khi thằng Minh đến đón tôi xuất viện, tôi đã nói với nó về quyết định của mình. Nó không giấu được sự ngạc nhiên và cả niềm vui sướng. Nó ôm chặt lấy tôi, giọng nói nó nghẹn ngào: "Mẹ ơi, con xin lỗi mẹ. Con đã trách móc mẹ, đã không hiểu mẹ. Con xin lỗi mẹ nhiều lắm."
Tôi mỉm cười, xoa đầu nó. "Không sao đâu con. Mẹ hiểu mà. Các con thương mẹ là mẹ vui rồi." Nụ cười của tôi là nụ cười của sự tha thứ, của sự thấu hiểu. Tôi đã từng trách các con không hiểu tôi, nhưng giờ đây tôi nhận ra rằng, tôi cũng đã không hoàn toàn hiểu được nỗi lo lắng và tình yêu thương của chúng.
Tôi chuyển đến viện dưỡng lão cùng với bố mẹ vợ của thằng Minh. Cuộc sống ở đây thật khác biệt. Tôi có bạn bè để trò chuyện, có những hoạt động vui chơi giải trí. Mỗi buổi sáng, tôi cùng mấy bà bạn tập thể dục dưỡng sinh. Buổi chiều, chúng tôi ngồi quây quần bên nhau, kể chuyện đời, chuyện người. Tôi không còn cảm thấy cô đơn nữa, mà thay vào đó là sự ấm áp của tình bạn, của tình người.
Các con tôi thường xuyên đến thăm tôi. Thằng Minh và Thảo đưa các cháu đến chơi, mang theo những món quà nhỏ và những câu chuyện về cuộc sống của chúng. Tôi nhìn thấy nụ cười hạnh phúc trên môi chúng, và cảm thấy lòng mình thanh thản.
Cuộc sống của tôi ở viện dưỡng lão là những tháng ngày an nhiên, bình yên. Tôi không còn phải lo lắng về việc đồng áng, không còn phải lo lắng về việc đi nhặt ve chai. Tôi được chăm sóc chu đáo, được ăn uống ngon miệng. Quan trọng nhất, tôi được sống những ngày tháng cuối đời trong sự yêu thương và bình yên, không làm gánh nặng cho con cái.
Câu chuyện của tôi là minh chứng cho sức mạnh của sự thấu hiểu, lòng bao dung và tình yêu thương vô điều kiện. Nó cho thấy rằng, đôi khi, những hiểu lầm tưởng chừng như không thể hóa giải lại có thể được hóa giải bằng tình yêu thương chân thành. Và đôi khi, lòng hiếu thảo của con cái lại được thể hiện theo những cách khác biệt so với mong muốn của cha mẹ. Nhưng quan trọng nhất, là tất cả đều xuất phát từ tình yêu thương. Tôi biết ơn cuộc đời đã cho tôi cơ hội được sống những ngày tháng cuối đời trong sự an nhiên và hạnh phúc. Đó là hạnh phúc vẹn tròn của một người mẹ, khi mọi khúc mắc được gỡ bỏ, mọi vết thương được chữa lành bằng tình yêu thương vô điều kiện.