Tiếng còi xe inh ỏi vang lên giữa phố giờ tan tầm. Người qua kẻ lại chen nhau trên từng ô gạch lát vỉa hè cũ kỹ. Trong chiếc ô tô sang trọng vừa dừng lại trước ngã tư, một người phụ nữ mặc vest đen bước xuống, đôi giày cao gót gõ từng nhịp chắc chắn lên mặt đường. Ánh mắt cô sắc lạnh, như chính vị trí giám đốc điều hành mà cô đang nắm giữ trong tay.
Cô là Linh – nữ giám đốc mới ngoài ba mươi tuổi, từng được tạp chí kinh doanh vinh danh là một trong những người phụ nữ quyền lực nhất năm. Nhưng sau lớp trang điểm hoàn hảo và nụ cười chuyên nghiệp là đôi mắt đã học được cách giấu đi những nỗi cô đơn không tên. Cô không phải sinh ra trong nhung lụa, mà lớn lên trong những ngày đói nghèo và những buổi học nhờ ánh đèn đường. Trong lòng Linh, vẫn có một khoảng ký ức cũ kỹ, âm thầm như một vết nứt nhỏ trên mặt kính pha lê.
Đang định băng qua đường để vào quán cà phê quen thuộc, ánh mắt cô bỗng khựng lại. Giữa dòng người hối hả, một người đàn ông lom khom cúi nhặt từng vỏ chai nhựa ven lề. Ông mặc chiếc áo sơ mi đã sờn vai, chiếc nón lưỡi trai che khuất nửa khuôn mặt. Nhưng chỉ một thoáng nhìn, tim Linh như thắt lại.
"Thầy... Hoàng?" – cô lẩm bẩm như không tin vào mắt mình. Người thầy năm xưa dạy Văn ở cấp ba – người đã từng là cả một bầu trời tri thức và cảm hứng đối với cô – nay lại xuất hiện như một người nhặt ve chai vô danh giữa phố. Cô lùi lại một bước, tay run lên, tim đập rộn ràng mà nghẹn ngào. Không thể nào, không thể là thầy được.
Nhưng rồi, ông ngẩng mặt lên. Dù già hơn, gầy hơn và da sạm đi nhiều, đôi mắt ấy – ánh mắt đầy tình thương và hiểu biết – vẫn khiến Linh nhận ra ngay. Không sai. Là thầy. Là thầy Hoàng.
Một luồng cảm xúc dâng trào khiến Linh đứng như trời trồng giữa phố. Những ngày xưa cũ ùa về như cơn gió mùa cũ: cô nữ sinh gầy gò, ngồi bàn cuối, viết những bài văn chan chứa cảm xúc, được thầy khen "Em viết bằng cả tâm hồn". Chính người thầy ấy đã kéo cô ra khỏi những suy nghĩ tiêu cực của tuổi mới lớn, đã từng đưa cho cô những quyển sách cũ rách mà quý hơn cả vàng.
Linh tiến đến gần, nghèn nghẹn gọi: "Thầy… Thầy Hoàng, có phải thầy không ạ?" Ông giật mình quay lại, mắt nhìn cô như không dám tin. Mất vài giây, ông mới mỉm cười gật đầu, "Linh… là em sao?"
Câu nói đơn giản nhưng khiến cả người Linh run lên. Cô không cầm được nước mắt. Giữa dòng người vội vã, hình ảnh một nữ giám đốc ôm lấy người đàn ông nhặt ve chai khiến bao ánh mắt phải ngoái lại. Nhưng Linh không quan tâm. Thế giới lúc ấy, chỉ còn cô và người thầy cũ.
"Thầy sống thế nào? Sao lại..." – cô bỏ lửng câu hỏi vì không muốn làm tổn thương ông. Ông chỉ cười nhạt, giọng nhẹ như gió thoảng: "Thầy về hưu rồi, vợ mất, con trai đi nước ngoài, không về được. Lúc rảnh rỗi, thầy đi lượm ve chai cho đỡ buồn, tiện rèn luyện sức khoẻ..." Mắt ông nhìn xa xăm. Không bi kịch, cũng không tự thương, chỉ là một câu chuyện đời được kể lại nhẹ tênh.
Nhưng trong lòng Linh là bão tố. Cô không thể chấp nhận người thầy cô kính trọng nhất lại sống như thế này. Bao nhiêu câu hỏi dồn dập trong đầu: Sao không ai giúp? Con trai ông đâu? Những đồng nghiệp cũ đâu? Cả ngành giáo dục, sao lại để thầy cô sống như thế?
Bằng một quyết định không suy nghĩ, cô nắm lấy tay ông, kiên quyết: "Thầy đi với em. Hôm nay, em không thể để thầy đi lẻ loi thế này nữa."
Ông thoáng bất ngờ, rồi lắc đầu: "Không cần đâu em, thầy quen rồi." Nhưng cô không buông. Trong ánh mắt ấy, lần đầu tiên ông thấy lại dáng vẻ của cô học trò nhỏ ngày xưa, từng phản kháng để được viết những bài văn thật lòng, từng khóc khi bị điểm kém vì không tuân theo khuôn mẫu. Cái sự "bướng" ấy vẫn còn đó – nhưng giờ là vì người khác, không còn vì chính mình.
Cô đưa thầy lên xe, bảo tài xế chạy về khu căn hộ cao cấp của mình. Ông lúng túng, hỏi: "Em định đưa thầy đi đâu vậy?" – Cô chỉ đáp gọn: "Về nhà em. Tạm thời, đó sẽ là nhà thầy."
Những ngày sau đó, Linh sắp xếp cho thầy một căn phòng riêng trong nhà. Buổi sáng, cô vẫn đi làm như thường lệ, còn ông thì đọc sách, tưới cây, dạy cho người giúp việc trong nhà cách phân loại rác đúng chuẩn. Buổi tối, họ cùng ăn cơm, rồi trò chuyện. Linh chưa từng thấy tâm hồn mình nhẹ nhõm đến thế. Dường như, cô được sống lại một phần tuổi thơ đã mất.
Rồi một ngày, cô bí mật tìm đến người con trai của thầy ở nước ngoài. Cô phải nhờ một người bạn làm ở Bộ Ngoại giao mới liên hệ được. Gặp được anh, cô cay đắng phát hiện ra sự thật: anh ta đã đoạn tuyệt với cha mình sau khi vợ mất, vì nghĩ ông ích kỷ không cho mẹ điều trị ở nước ngoài. “Tôi không còn người thân ở Việt Nam,” anh nói lạnh lùng. “Bác cứ để ông ấy sống cuộc đời ông ấy chọn.”
Linh về trong sự thất vọng và nỗi giận âm ỉ. Cô không kể lại chuyện đó với thầy. Nhưng kể từ hôm đó, ánh mắt cô nhìn ông như chứa thêm một nỗi xót xa không lời.
Tuần tiếp theo, Linh tổ chức một buổi họp mặt thầy cô cũ, giả vờ như tình cờ mời thầy Hoàng đến. Trong buổi gặp gỡ, khi ông bước vào, không khí lặng đi. Những người đồng nghiệp cũ không tin vào mắt mình. Có người khóc, có người đứng lặng. Tất cả đều tưởng ông đã rời thành phố, không ai biết ông sống lặng lẽ như thế trong mười mấy năm.
Linh âm thầm chuẩn bị một dự án: mở một thư viện cộng đồng lấy tên là “Ngọn Đèn Nhỏ”, nơi những người thầy cô hưu trí có thể đến giảng dạy miễn phí cho trẻ em nghèo. Cô muốn thầy Hoàng là người sáng lập danh dự. Khi trao lại giấy chứng nhận sáng lập, cô nói nhỏ: “Thầy đã thắp sáng tuổi thơ em. Giờ em muốn thầy tiếp tục làm điều đó, theo cách khác.”
Thầy không nói gì, chỉ lặng lẽ lau nước mắt.
Một ngày nọ, thầy đặt lên bàn cô một xấp giấy – là những bài văn cũ của Linh, được ông giữ suốt hơn mười năm. "Em từng viết rất hay," ông nói, "Đừng để cuộc sống làm em quên mất điều đó."
Hôm ấy, Linh về và ngồi viết lại một truyện ngắn – sau bao năm. Câu chuyện về một người thầy lặng lẽ, và một cô học trò không quên.