Tiếng ve râm ran như rang cháy cả không gian, và mặt trời tháng sáu đổ lửa như muốn thiêu đốt mọi thứ. Tôi, với chiếc xe đạp cà tàng mượn từ ông hàng xóm, đang đạp từng vòng quay nặng nhọc trên con đường nhựa hằn vết nứt. Bụng đói meo, chân rã rời, mồ hôi ướt đẫm lưng áo, nhưng trong tâm trí tôi chỉ có một khát khao duy nhất: vài triệu đồng để nhập học đại học. Đó là hy vọng duy nhất để tôi thoát khỏi cái nghèo, để mẹ tôi không phải còng lưng gặt mướn nữa. Tôi biết, chuyến đi này không chỉ là một hành trình vật lý 50 cây số, mà còn là một chuyến đi tìm kiếm tia sáng cho cuộc đời mình.
Tôi sinh ra ở một vùng quê nghèo của tỉnh Nghệ An, trong một ngôi nhà mái ngói đã mục nát, mỗi khi mưa là dột như sàng. Ký ức về tuổi thơ tôi gắn liền với tiếng mưa rơi lộp bộp trên mái nhà, tiếng gió rít qua những khe hở của tường đất. Bố mất năm tôi mới lên mười, sau một trận tai nạn lao động thương tâm trên công trường thủy điện. Tin dữ ập đến như một nhát dao chí mạng, cướp đi trụ cột của gia đình. Mẹ tôi – một người đàn bà quê với tấm lưng còng, đôi vai gầy guộc – từ đó một mình gồng gánh nuôi hai đứa con ăn học bằng nghề cấy thuê, gặt mướn. Bà làm việc quần quật từ sáng sớm đến tối muộn, không quản nắng mưa, chỉ mong chúng tôi có được bữa ăn no, có được con chữ.
.png)
Tôi học khá, không phải vì tôi có tố chất thông minh hơn người, mà bởi vì tôi chỉ có một con đường duy nhất để thoát khỏi cái vòng luẩn quẩn của nghèo đói: học. Mỗi điểm 10 là một cơ hội, một tia hy vọng. Mỗi lần được thầy cô khen thưởng, được nhìn thấy ánh mắt tự hào của mẹ, tôi lại cảm thấy cuộc đời mình còn có giá trị, còn có ý nghĩa. Tôi tự nhủ, mình phải học thật giỏi, phải đỗ đại học, để mẹ không còn phải vất vả nữa, để tôi có thể mang lại cho mẹ một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Năm tôi đỗ Đại học Bách Khoa Hà Nội, cả nhà như có tin vui lớn. Giấy báo nhập học đỏ chói trên bàn thờ, như một tấm huân chương danh giá. Mẹ tôi khóc cả đêm vì mừng, những giọt nước mắt lăn dài trên gò má hằn sâu nếp nhăn. Còn tôi thì bồn chồn không ngủ được. Nỗi mừng vui xen lẫn nỗi lo lắng. Tiền đâu để đi học? Nhà tôi không có tiền. Sổ đỏ đã đem cắm từ năm trước để chạy chữa cho em gái bệnh tim. Cánh cửa đại học rộng mở trước mắt, nhưng tôi lại cảm thấy mình đang đứng trước một vực thẳm.
Người cuối cùng mà mẹ tôi nghĩ đến – và bảo tôi thử đến nhờ – là chú Tư, em ruột của bố tôi. Nhà chú ở huyện bên, có trang trại nuôi lợn, nghe đâu làm ăn khấm khá, thuộc loại có của ăn của để trong vùng. Tôi không muốn đi, lòng tôi đầy sự ngần ngại. Tôi chưa từng tiếp xúc nhiều với chú Tư, và tôi biết, chú là người khá khó tính, lạnh lùng. Nhưng mẹ nhìn tôi, đôi mắt bà đỏ hoe, giọng bà ấy yếu ớt: "Cứ đến. Biết đâu em nó thương, giúp được ít nào hay ít đó." Lời nói của mẹ như một mệnh lệnh, và tôi không thể từ chối.
Tôi mượn chiếc xe đạp cũ của ông hàng xóm, chiếc xe đã rỉ sét và kêu kẽo kẹt mỗi khi bánh xe quay. Tôi đạp từ 4 giờ sáng, khi sương đêm còn giăng mắc trên những cánh đồng lúa, để kịp đến nhà chú lúc sớm. Trời nắng chang chang, cái nắng tháng sáu như thiêu như đốt. Tôi đạp xe liên tục, không dám nghỉ ngơi. Mồ hôi ướt đẫm lưng áo, dính bết vào da thịt. Bụng tôi réo lên vì đói, nhưng tôi không dám dừng lại. Tôi chỉ muốn đến nhà chú thật nhanh, muốn sớm giải quyết được vấn đề tiền bạc.
Vừa bước tới cổng nhà chú Tư, tôi đã nghe tiếng chó sủa inh ỏi. Một con chó dữ dằn, tiếng sủa của nó như muốn xé toạc không khí. Vợ chú Tư, một người phụ nữ với khuôn mặt lạnh lùng, khắc khổ, bước ra. Bà nhìn tôi một lượt từ đầu đến chân, ánh mắt bà ấy đầy sự dò xét, khó chịu, rồi hỏi trống không: "Cháu ông Tư hả? Có việc gì?" Giọng bà ấy sắc lạnh, như một lưỡi dao cứa vào lòng tôi. Tôi cảm thấy mình thật nhỏ bé, thật đáng thương.
Tôi lễ phép chào bà thím, rồi nói là muốn gặp chú Tư một lát. Bà ấy không nói gì, chỉ quay lưng bỏ vào nhà. Tôi đứng đợi trước cổng, lòng tôi như lửa đốt. Mấy phút trôi qua như cả thế kỷ. Một lúc sau chú Tư ra. Dáng người gầy, đậm, tay cầm cái gậy. Khuôn mặt chú ấy cau có, đôi mắt chú ấy nhìn tôi đầy vẻ khó chịu. Tôi lễ phép kể chuyện mình đỗ đại học, xin chú cho vay ít tiền nhập học. Vừa nói, tôi vừa rút tờ giấy báo nhập học đã nhàu nát ra khỏi ba lô, run rẩy đưa cho chú.
Chú Tư không đọc, không nói gì. Khuôn mặt chú ấy vẫn lạnh như băng. Rồi bất ngờ, chú ấy lớn tiếng, giọng chú ấy vang vọng cả một góc sân, đầy sự khinh bỉ và tàn nhẫn: “Mày tưởng tao rảnh mà nuôi cái thứ không cha như mày à? Tao còn phải lo con tao học đại học nữa! Cút!”
Tôi đứng chết lặng. Toàn thân tôi cứng đờ. Tim tôi như bị bóp nghẹt. Những lời nói của chú Tư như những mũi dao nhọn đâm thẳng vào tim tôi, khiến tôi đau đớn đến tột cùng. Tôi không thể tin vào những gì mình vừa nghe thấy. Chú tôi, em ruột của bố tôi, lại có thể nói ra những lời cay độc đến vậy. Chưa kịp nói thêm lời nào, chú đã vung gậy chỉ thẳng ra cổng, ánh mắt chú ấy đầy sự giận dữ, và nói tiếp: “Còn đứng đực ra đấy làm gì? Tao mà nổi nóng thì ăn gậy bây giờ!”
Tôi quay đầu đi, nước mắt chảy dài. Từng bước chân tôi nặng trĩu, như muốn gục ngã. Tôi không giận. Tôi chỉ đau. Đau vì sự lạnh lùng, đau vì sự bạc bẽo của người thân. Tôi không hiểu tại sao chú lại đối xử với tôi như vậy. Bố tôi đã mất, mẹ tôi đã vất vả nuôi tôi ăn học, và tôi chỉ muốn vay vài triệu để thực hiện ước mơ của mình. Nhưng chú đã từ chối, và còn sỉ nhục tôi.
Tối hôm đó, tôi về đến nhà, quỳ trước mẹ mà nghẹn ngào: “Không ai giúp mình đâu mẹ ơi.” Nước mắt tôi lăn dài, hòa lẫn với những giọt nước mắt của mẹ. Mẹ ôm tôi vào lòng, bà ấy khóc nức nở. Tôi cảm thấy mình thật vô dụng, thật bất lực. Tôi đã không thể giúp mẹ, không thể thực hiện được ước mơ của mình. Đêm đó, tôi không ngủ được. Tôi nằm trằn trọc, nghĩ về những lời nói của chú Tư, nghĩ về tương lai mờ mịt của mình.
Nhưng rồi, một tia sáng le lói hiện lên trong tâm trí tôi. Tôi sẽ không bỏ cuộc. Tôi sẽ chứng minh cho chú Tư thấy rằng, dù không có sự giúp đỡ của chú, tôi vẫn có thể đứng vững trên đôi chân của mình. Tôi sẽ học thật giỏi, sẽ thành công, để chú phải hối hận vì những gì đã nói. Tôi nén nỗi đau, gạt nước mắt, và thề với lòng mình, tôi sẽ không bao giờ quên ngày hôm nay.
Sáng hôm sau, tôi quyết định không nhập học Bách Khoa nữa. Tôi xin mẹ cho tôi đi làm công nhân ở khu công nghiệp gần nhà. Mẹ tôi ban đầu không đồng ý, bà ấy muốn tôi đi học. Nhưng tôi thuyết phục mẹ, nói rằng tôi sẽ vừa làm, vừa học, và sẽ thi lại vào năm sau. Mẹ tôi nhìn tôi, ánh mắt bà ấy đầy sự lo lắng, nhưng cuối cùng cũng đồng ý.
Tôi đi làm công nhân, làm việc cật lực từ sáng sớm đến tối muộn. Tiền lương ít ỏi, nhưng tôi vẫn cố gắng tiết kiệm từng đồng. Tôi dành thời gian rảnh để tự học, ôn lại kiến thức. Tôi không muốn bỏ lỡ cơ hội được học đại học. Tôi muốn chứng minh cho bản thân mình, và cho những người đã coi thường tôi, rằng tôi có thể làm được.
Năm năm trôi qua. Tôi đã tốt nghiệp đại học, với tấm bằng loại giỏi. Tôi đã làm việc cật lực, và giờ đây, tôi là một kỹ sư điện tử tài năng, làm việc cho một tập đoàn công nghệ lớn. Tôi đã mua được một căn nhà nhỏ ở thành phố, đón mẹ và em gái lên ở cùng. Em gái tôi cũng đã được chữa khỏi bệnh, và đang theo học đại học. Cuộc sống của chúng tôi đã thay đổi hoàn toàn.
Tôi không quên những ngày tháng cơ cực, không quên những lời nói của chú Tư. Nhưng tôi cũng không còn oán hận nữa. Tôi biết ơn chú Tư, bởi vì những lời nói cay độc của chú đã trở thành động lực để tôi vươn lên, để tôi không ngừng cố gắng. Tôi đã học được một bài học quý giá về sự kiên cường, về lòng tự trọng, và về sức mạnh của ý chí.
Một ngày đẹp trời, tôi quyết định quay trở lại ngôi làng cũ, nơi tôi đã sinh ra và lớn lên. Tôi muốn đến thăm ông hàng xóm đã cho tôi mượn chiếc xe đạp cũ, muốn thăm những người bạn thời thơ ấu. Và tôi muốn đứng trước cánh cổng nhà chú Tư, nơi tôi đã từng bị đuổi đi, để nói một lời cảm ơn.
Tôi lái chiếc xe hơi bóng loáng, đỗ trước cánh cổng ngày xưa. Ngôi nhà của chú Tư vẫn còn đó, nhưng có vẻ đã cũ kỹ hơn nhiều. Vợ chú Tư bước ra, nhìn tôi đầy vẻ ngạc nhiên. Bà ấy không nhận ra tôi. Tôi mỉm cười, và tự giới thiệu mình. Vợ chú Tư chết sững. Bà ấy không ngờ rằng, thằng bé gầy gò, rách rưới năm xưa giờ đây lại trở thành một người đàn ông thành đạt.
Chú Tư bước ra. Anh ấy đã già đi nhiều, tóc bạc trắng. Tôi nhìn chú, lòng tôi không còn sự oán hận, chỉ còn sự bình thản. Tôi tiến đến gần chú, cúi đầu chào, và nói: "Con chào chú. Con là Quân, con trai của bác Hai."
Chú Tư nhìn tôi, đôi mắt chú ấy thoáng chút bối rối. "Quân... con về hồi nào vậy?" Chú hỏi, giọng chú ấy khàn đặc.
Tôi mỉm cười. "Con về để cảm ơn chú." Tôi nói. Chú Tư ngạc nhiên. "Cảm ơn? Cảm ơn cái gì?" Chú hỏi.
Tôi kể cho chú nghe về cuộc sống của tôi trong những năm qua, về những gì tôi đã đạt được. Tôi nói rằng, những lời nói của chú năm xưa đã trở thành động lực để tôi vươn lên, để tôi không ngừng cố gắng. Tôi biết ơn chú vì đã không giúp tôi, bởi vì nếu chú giúp tôi, có lẽ tôi đã không có được ngày hôm nay.
Chú Tư im lặng. Khuôn mặt chú ấy biến sắc. Chú ấy không ngờ rằng, những lời nói tàn nhẫn của mình lại có thể trở thành động lực cho tôi. Nước mắt chú ấy lăn dài. "Chú... chú xin lỗi. Năm đó chú... chú đã sai rồi." Chú nói, giọng chú ấy nghẹn lại.
Tôi ôm lấy chú. "Không sao đâu chú. Mọi chuyện đã là quá khứ rồi. Quan trọng là bây giờ chúng ta lại được ở bên nhau." Tôi nói. Chú Tư ôm chặt lấy tôi, anh ấy khóc nức nở.
Kể từ ngày hôm đó, mối quan hệ giữa tôi và chú Tư đã được hàn gắn. Chú ấy thường xuyên gọi điện hỏi thăm tôi, và tôi cũng thường xuyên về thăm chú. Chúng tôi cùng nhau ôn lại những kỷ niệm xưa, cùng nhau chia sẻ những câu chuyện về cuộc sống. Tôi biết rằng, chú Tư đã hối hận vì những gì đã làm, và chú ấy đã thay đổi.
Tôi đã học được một bài học quý giá về sự tha thứ, về lòng bao dung. Tôi biết rằng, cuộc sống không phải lúc nào cũng thuận buồm xuôi gió. Sẽ có những lúc chúng ta gặp khó khăn, gặp phải những người không tốt. Nhưng quan trọng là chúng ta phải biết cách đối mặt với những thử thách đó, biết cách vượt qua chúng, và không ngừng vươn lên.
Câu chuyện của tôi là minh chứng cho sức mạnh của ý chí, của sự kiên cường. Dù cuộc sống có khó khăn đến mấy, dù có bị người thân từ chối, tôi vẫn không bỏ cuộc. Tôi đã biến những lời nói cay độc thành động lực, biến nỗi đau thành sức mạnh, để vươn lên, để thành công. Và tôi biết rằng, hành trình của tôi vẫn chưa kết thúc. Tôi sẽ tiếp tục sống, tiếp tục cống hiến, và tiếp tục mang lại những giá trị tốt đẹp cho cuộc đời.
Tôi đã tìm thấy bình yên trong tâm hồn. Tôi không còn oán hận ai nữa. Tôi biết ơn tất cả những gì đã xảy ra trong cuộc đời mình, bởi vì tất cả chúng đều đã góp phần tạo nên con người tôi ngày hôm nay.